Baraj ve suni göllere yüzer GES kurulabilecek
- DSİ’nin yeni yönetmeliğiyle baraj, suni göl ve kanal yüzeylerine yüzer güneş enerjisi santrali kurulmasının önü açıldı.
- Hem sulama tesislerinin enerji maliyetlerini azaltmayı hem de yenilenebilir kaynak kullanımını artırmayı hedefleyen düzenleme; kiralama koşullarından YEKA uygulamalarına, çevresel sınırlamalardan lisans süreçlerine kadar kapsamlı hükümler içeriyor.
Baraj gölleri, suni göller ve kanal yüzeylerinden Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından uygun görülenlerine, yüzer güneş enerjisi santralleri (GES) sahası kurulabilecek.
Yüzer güneş enerji santrallerinin kurulması için su yüzeylerinin kullanılması ve kiralanmasına ilişkin esasları belirleyen DSİ yönetmeliği Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.
Baraj gölleri, suni göller ve kanal yüzey alanları üzerinde DSİ yüzer GES tesisleri kurabilecek veya kurdurabilecek. Sulama tesislerinin enerji ihtiyaçlarının ve giderlerinin karşılanması amacıyla DSİ tarafından geliştirilen projeler, rezervuar ve kanal su yüzey alanlarının kullanımında öncelikli olacak. Sulama birlikleri ile belediyeler veya bağlı kuruluşları da münferit ve ortak olarak bu tesisleri kurabilecek. Yüzer GES tesisleri kurulumuna ilişkin olarak DSİ ile sulama birlikleri arasında kiralama sözleşmesi imzalanacak.
Yönetmeliğe göre, ana kaynağı hidrolik olan enerji üretim tesislerinde ana üretim lisansına derç edilmek üzere yüzer GES başvurusu yapılabilecek. EÜAŞ tarafından yapılacak olan bu kapsamdaki başvurularda üretim lisansına derç edilmiş santral sahası şartı aranmayacak.
Ön lisans ve lisans sahiplerinin lisanslarına kayıtlı olan santral sahalarında, EÜAŞ tarafından işletilen santrallerin rezervuarları hariç olmak üzere, sadece söz konusu ön lisans ve lisans sahibi tüzel kişi tarafından yüzer GES kurulabilecek.
YEKA kapsamında yüzer GES kurulumu
Yönetmelikle yenilenebilir enerji kaynak alanları kapsamında yüzer GES kurulumuna ilişkin hükümler de düzenleniyor.
Buna göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından baraj gölleri, suni göller ve kanal yüzey alanlarının YEKA olarak ilan edilmesi sonrası düzenlenecek yarışmayı kazanan tüzel kişi ile DSİ sözleşme imzalayacak.
Kiralama sözleşmesinde rezervuar su yüzey alanları için ilk yıl kira bedeli yönetmelikte yer alan formülle hesaplanacak. Tarımsal sulama amaçlı tesislerin enerji giderinin karşılanması amacıyla sulama birlikleri tarafından kurulacak olan yüzer GES tesisleri için imzalanacak olan protokol ile su yüzeyinin bedelsiz kullanımına izin verilecek.
Kiralama süresi
YEKA kapsamında veya ana kaynağı hidrolik olan yardımcı kaynak enerji üretim tesisi kapsamında inşa edilen yüzer GES tesislerinde; kiralama sözleşmesi lisans süresi sonuna kadar geçerli olacak.
Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile sulama birlikleri tarafından inşa edilen yüzer GES tesislerinde; kiralama sözleşmesi en fazla 10 yıllığına imzalanır. Kiralama sözleşmesi süresi sonunda, DSİ'nin onayı ile iki defayı geçmemek üzere sözleşmede 10'ar yıllık süre uzatımları yapılabilecek.
Tüzel kişiler, yüzer GES sahasını kira süresinin sonunda bütün tesislerden arındırılmış olarak kiralandığı şekilde DSİ'ye teslim etmekle yükümlü olacak. Yapılan masraflar için, tüzel kişi DSİ ve diğer ilgili kurumlardan herhangi bir talepte bulunamayacak.
Vadesi gelmiş kira bedelinin ödenmemesi durumunda, kira bedelinin ödenmesi için tüzel kişiye 60 gün süre verilir. Bu süre içerisinde kira borcunun ödenmediğinin tespiti halinde kiralama sözleşmesi DSİ tarafından feshedilecek.
EPDK tarafından verilen iznin sona ermesi, iptal edilmesi veya YEKA kapsamında inşa edilen yüzer GES tesislerinde, YEKA sözleşmesinin veya lisansın iptal edilmesi veya lisans süresinin sona ermesi halinde, kiralama sözleşmesi hükümsüz kalacak.
Kısıtlı alanlar
Yönetmeliğe göre, yılın tamamında taşkın kontrolü amacıyla rezervuarda bırakılan hacmin boş tutulduğu taşkın kontrol amacı bulunan barajlarda, normal su seviyesindeki rezervuar alanı 0.5 km2'nin altında olan rezervuar su yüzeylerinde ve mer-i mevzuatta belirlenen korunan alanlarda yüzer GES tesisleri projelendirilemeyecek.
Yüzer GES adası alanlarının toplamı, rezervuarın normal su seviyesindeki alanının %10'unu ve minimum su seviyesindeki alanının %30'unu geçemeyecek. Enerji üretimi için kullanılan paneller, yüzer sistemler ve diğer ekipmanlar suya ağır metal, kimyasal, mikro plastik ve radyoaktif element bırakamayacak ve suyu kirletecek nitelikte olamayacak. Su yüzeyi alanını başka amaçlarla kullanılamayacak ve herhangi bir amaçla kullanılmak üzere üçüncü şahıslara kiralanamayacak veya devredilemeyecek.
