BRICS kavramının yaratıcısı Jim O’Neill: Ne Avrupa ne BRICS; Türkiye kendi yolunu çizmeli

CNBC-e Özel/Londra

BRICS kavramının yaratıcısı, eski Goldman Sachs başekonomisti ve Birleşik Krallık Lordlar Kamarası üyesi Lord Jim O’Neill küresel ticaret savaşları, Avrupa’nın büyüme görünümü ve Türkiye’nin geleceği üzerine CNBC-e’ye özel açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin kendi kontrol edebildiği alanlara odaklanması ve reform yapması gerektiğine dikkat çeken Jim O’Neill, Türkiye için “Ne Avrupa ne BRICS; dengeli ilişkiler kurarak ulusal çıkarları doğrultusunda kendi yolunu çizmeli” değerlendirmesinde bulundu.

EBRD’nin Londra’daki yıllık toplantısında CNBC-e Londra Temsilcisi Berfu Güven’e konuşan Jim O’Neill Türkiye’nin dış finansmana bağımlılığına dikkat çekti:

“Türkiye’de en çok dikkatimi çeken sürekli cari açık veren bir ülke olması. Bu da ülkeyi yabancı sermayeye oldukça bağımlı hale getiriyor. Bu nedenle, kısa vadede Türkiye için en önemli şey, ABD faizlerinde büyük bir artış olmaması. Çünkü böyle bir artış, Türkiye’ye sermaye girişini zorlaştırır. Önümüzdeki birkaç ay için en olumlu senaryo, ABD faizlerinin düşük seyretmesi olur”

O’Neill’a göre uzun vadede ise Türkiye’de reform şart:

“Uzun vadede ise Türkiye’nin her zamanki gibi kendi iç reformlarına ve kontrol edebileceği alanlara odaklanması gerekiyor. Türkiye, Avrupa standartlarına göre oldukça yüksek nüfuslu bir ülke. Eğer daha fazla serbestleşme sağlanır ve verimlilik artırılırsa, Türkiye kendi kaderini büyük ölçüde belirleyebilir ve dış kaynaklı dalgalanmalardan daha az etkilenir. Ben Türkiye’yi yönetiyor olsaydım kesinlikle buna odaklanırdım”

“Beş ayın bilançosu ‘kaos’ ama Çin ve Almanya’yı iç büyümeye zorluyor”

Yılın ilk beş ayına ilişkin değerlendirmesinde Lord O’Neill, “Bu dönemi özetleyecek tek kelime varsa, o da kaos” dedi. Ancak Trump yönetimi politikalarının Çin ve Almanya’yı iç talebi artırmaya zorladığını vurguladı:

“Bu kaosun içinden olumlu bir sonuç çıkabilir. Eğer Çin ve Almanya iç büyümeye yönelirse bu tüm dünya için faydalı olur.”

“Avrupa için kötümserlik abartılı olabilir”

Euro bölgesinin büyüme görünümüne dair O’Neill “kötümserlik biraz aşırı. Almanya’nın iç talebi artırma sinyalleri, Avrupa için denge sağlayabilir” dedi. Euro/dolar paritesinde ise yıl sonuna kadar 1.15 seviyesinin mümkün olduğunu belirtti.

“Piyasa katılımcılarının ABD istisnacılığına duyduğu takıntının ve doların gücüne olan inancın artık geride kaldığını düşünüyorum. Döviz piyasasında çok uzun yıllar geçirmiş biri olarak temkinli konuşuyorum çünkü bildiğim tek şey, herkesin bu konuda mutlaka yanıldığıdır. Ama bu uyarıyla birlikte doların zayıflayacağını düşünüyorum. Bence euro/dolar kurunun 1.15’in üzerine çıkma ihtimali oldukça yüksek”

“Piyasa Trump’ı kontrol edebildiğine inanıyor ama bu riskli”

O’Neill, ABD Başkanı Trump’ın piyasalardaki düşüşlere karşı duyarlı olduğunu belirtti ve ekledi: “Piyasalar artık Trump’ı yönlendirebildiklerini düşünüyor. Bu tehlikeli bir varsayım. Ama şu an herkes 90 gün sonra anlaşma olmasa bile yine sürenin uzatılacağına inanıyor”

“Ticaret savaşında kazanan yok”

Ticaret savaşlarının sonuçlarına ilişkin net konuşan Lord O’Neill, “Küresel ticaretten herkes kazanır, savaşlardan değil,” dedi ve ekledi: “BRICS kavramının yaratıcısı olarak şunu söyleyebilirim ki son 24 yılda BRICS ticareti sayesinde yüz milyonlarca insan yoksulluktan kurtuldu. Ancak bazı ülkelerin iç politikaları bu kazançları adil dağıtmakta yetersiz kaldı. Bütün mesele, ticaretin ülkeler içindeki etkilerini iyi yönetmek”

“Ne Avrupa ne BRICS; Türkiye kendi yolunu çizmeli”

Türkiye’nin “BRICS plus” tartışmalarında nerede durması gerektiği sorusuna O’Neill şu yanıtı verdi: “Son yıllarda BRICS ya da G7 gibi grupların dışında kalan bazı ülkeler kendi yollarını çizip her iki tarafla da iyi ilişkiler kurmaya çalıştı. Türkiye de zaman zaman dalgalı bir rota izlese de benzer bir yaklaşım sergiliyor. Bence bu kötü bir strateji değil. Günümüz dünyasında, özellikle Xi ve Trump gibi güçlü liderlerin olduğu bir dönemde, ‘şu tarafta olayım’ demek yerine kendi cephesini oluşturmak ve kendi çıkarına uygun olanı yapmak en akıllıca yol. Türkiye de bunu yapmalı “

Yeni bir kısaltma gelecek mi?
BRICS kavramını literatüre kazandıran Jim O’Neill yeni bir kısaltma üretme fikrine ise mesafeli:

“Yıllar içinde uydurmadığım kısaltmalar bana atfedildi. O nedenle yeni bir kısaltma gelmeyecek , benim için sadece BRICS var”