Eğitim neden zam şampiyonu? Özel Öğretim Kurumları Birliği Derneği yanıtladı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre eylülde fiyatı en çok artan kalem üniversite eğitimi oldu. Tüketici fiyatları bazında yüzde 61,67’lik artış kaydedilen yükseköğretim alanı, diğer tüm kalemleri geride bıraktı. Özel Öğretim Kurumları Birliği Derneği (ÖZKUR-BİR) Yönetim Kurulu Üyesi Bilgin Pelister, bu artışın nedenlerini anlatırken, “Eğitimdeki artışlar keyfi değil, yapısal maliyetlerin zorunlu sonucu” dedi.

'Eğitim tek bir kalem değil; her bileşen artıştan etkileniyor'

Pelister’e göre eğitim harcamalarını sadece okul ücretleriyle sınırlamak, tabloyu eksik okumak anlamına geliyor: “Eğitim dediğimizde sadece özel okulları düşünmemek gerekir. Bu kalem; özel okullar, vakıf üniversiteleri, kurslar, yurtlar, kırtasiye, servis ve kıyafet gibi alt başlıklardan oluşur. Dolayısıyla TÜİK’in açıkladığı artış, bu bütün yapının yansımasıdır.”

Pelister, TÜİK verilerindeki genel düşüş eğilimine rağmen eğitimdeki yüksek oranın hala sürdüğüne dikkat çekti: “Geçen yıl eğitim hizmetlerinde yıllık artış yüzde 94’tü, bu yıl 66’ya geriledi. Bu 28 puanlık bir düşüş ama hala diğer kalemlerin üzerinde seyrediyor.”

*Ancak Pelister'in bahsettiği, artış oranı yüzde 66'ya geriliyor gözükse de yıllık enflasyonun yüzde 33,29 olduğu düşünüldüğünde, eğitim fiyatlarındaki artış manşet enflasyonun hala iki katı seviyesinde.

'Özel okulların en büyük yükü personel gideri'

Eğitim maliyetlerini belirleyen en kritik unsurun personel ücretleri olduğunu vurgulayan Pelister, sektördeki yükün kamuya kıyasla çok daha yüksek olduğunu söyledi:

“Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinde personel gideri toplamın yüzde 80’ini oluşturuyor. Özel okullarda da durum aynı; giderlerin yaklaşık yüzde 75–80’i öğretmen ve personel maaşlarından oluşuyor. 2021 sonrası hızla artan asgari ücret, sektörün en büyük kırılma noktası oldu.”

Pelister, devlet kurumlarına kıyasla özel okulların SGK primleri ve yan maliyetlerde daha yüksek oranlarda yük taşıdığını da ekledi.

'Dövizle alınan yazılım ve lisans ücretleri artışı körüklüyor'

Eğitim sektöründe dövize endeksli maliyetlerin arttığını belirten Pelister, dijitalleşmenin de yük getirdiğini ifade etti:

“Bugün öğretmen maaşları zaten hizmet sektörünün en hızlı artan kalemlerinden biri. Buna bir de dövizle alınan kitap, yazılım ve lisans ücretleri ekleniyor. Enerji, yemek, servis ve kira giderleri de enflasyonla paralel biçimde yükseliyor. Dolayısıyla özel okullardaki fiyat artışları bir tercih değil, sürdürülebilirlik gereğidir.”

'Özel eğitim kurumlarının zorlanması, kamuya da ek yük getiriyor'

Pelister, artan maliyetlerin sadece kurumları değil, eğitim sisteminin bütününü tehdit ettiğini vurguladı:

“Her fiyat artışı, eğitim sektöründe daralmaya, istihdam kaybına ve ticari zorluklara neden oluyor. Yaklaşık 1,5 milyon öğrenciye hizmet veren özel okullar, devletin derslik ve öğretmen açığını kapatmada çok önemli bir rol üstleniyor. Bu kurumların zora girmesi, dolaylı olarak devletin yükünü artırır.”
Pelister’e göre özel eğitim kurumlarının sürdürülebilirliği artık sadece bir ticari konu değil, ulusal eğitim sisteminin bütünlüğünü koruma meselesi haline geldi.

'Artışlar kaçınılmaz ama kalıcı önlem şart'

Son olarak Pelister, fiyat artışlarının geçici çözümlerle yönetilemeyeceğini belirterek şunları söyledi:

“Sektör, yapısal maliyetlerle boğuşuyor. Ücret politikaları, enerji giderleri ve döviz bazlı materyal maliyetleri kontrol altına alınmadığı sürece bu artışlar devam eder. Ancak bu durumun kazananı yok; hem kurumlar hem aileler zorlanıyor.”

TÜİK'in tüketici fiyatları endeksi

TÜİK'in tüketici fiyatları endeksine göre, eylülde aylık bazda fiyatları en fazla artan ürünler ile bunların bir önceki aya göre değişim oranları şöyle: