Küresel BT kesintisi nedeniyle uçuşlar durduruldu, yolcular gecikmelere karşı uyarıldı

CNBC / Ece YILDIRIM

Cuma günü birçok havayolu uçuşlarını durdurdu, bazıları ise küresel operasyonları etkileyen benzeri görülmemiş bir BT kesintisi nedeniyle gecikmeler ve hizmet kesintileri konusunda uyarıda bulundu.

Cuma günü erken saatlerde, siber güvenlik devi CrowdStrike teknoloji güncellemesiyle bağlantılı büyük bir kesinti yaşadı. Microsoft dahil birçok kuruluş, çok sayıda firma tarafından kullanılan uygulamaları ve hizmetleri geri yüklemek için çabalamak zorunda kaldı.

Dünyanın dört bir yanındaki havaalanlarındaki uçuş güncelleme ve check-in monitörleri, Microsoft’un bir hatasını gösteren "mavi ölüm ekranı" olarak bilinen sistem hatasını gösterdi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, Kuzey İrlanda’daki Belfast Uluslararası Havaalanı’nda uçuş güncellemelerini gösteren bir beyaz tahta ve Hindistan’ın IndiGo’suyla yapılan bir uçuş için el yazısıyla yazılmış bir biniş kartı görülüyordu.

Conotoxia’da piyasa analisti olan Grzegorz Drozdz, e-postayla gönderilen yorumlarda, “Görünüşe göre ilk kez gerçek bir küresel elektrik kesintisiyle karşı karşıyayız. Kesinti yalnızca bireysel kullanıcıları değil, özellikle bankalar (merkez bankaları dahil), borsalar, havaalanları gibi büyük kurumları etkiledi, yoğun tatil sezonunda operasyonları felç etti ve birçok başka sektörde kaosa neden oldu,” dedi.

FlightAware verilerine göre, Cuma günü öğlen saatleri itibarıyla küresel olarak yaklaşık 30.000 uçuş ertelendi ve bu gecikmelerin yaklaşık 5.400′ü ABD içinde, ABD’ye veya ABD’den yapılan uçuşlarda gerçekleşti. 3.200′den fazla uçuş iptal edildi ve bunların yaklaşık 2.000′i ABD uçuşlarıydı.

ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg, Cuma günü CNBC’nin “Squawk on the Street” programında, ulaşımdaki gecikmelerin Cumartesi gününe kadar düzelmesini ve “normale dönmesini” beklediğini söyledi. Pete verdiği demeçte, "Sorun belirlendi. Bu aslında ağlarındaki her şeyi normale döndürdüklerinde nasıl bir dalgalanma veya kademeli etki yaratacakları meselesi,” dedi Buttigieg. “Bu uçuşlar o kadar sıkı, o kadar arka arkaya gerçekleşiyor ki, temel bir neden ele alındıktan sonra bile, gün boyunca bu etkileri hissedebiliyorsunuz" ifadelerini kullandı.

Avrupa, Orta Doğu, Amerika ve Asya’daki havayolları, uçuş programları ve daha geniş hizmetler üzerindeki şüpheli etki boyutunu ana hatlarıyla açıklayan güncellemeler yayınladı ve yolculara uçuş durumlarını kontrol etmeleri tavsiye edildi.

ABD Federal Havacılık İdaresi, 10:22′de şunları söyledi: “FAA, normal operasyonlara devam etmek için çalışırken havayollarıyla yakın bir şekilde çalışmaya devam ediyor. Havayolları kalan teknoloji sorunlarını çözmeye çalışırken çeşitli havalimanlarında yer duraklamaları ve gecikmeler aralıklı olacak.”

Amerikan Havayolları, sabah 5 itibarıyla “operasyonumuzu güvenli bir şekilde yeniden kurabildiklerini” söyledi. Taşıyıcı ayrıca, “Bugün uçuş programımızda gecikmeler ve iptaller dahil olmak üzere bir etki olmasını bekliyoruz.” dedi.

Delta ve United her ikisi de bazı uçuş kalkışlarını yeniden başlattıklarını ancak Cuma gününe kadar gecikmeler ve iptaller beklediklerini söyledi. Üç havayolu da müşterilerin seyahat planlarını değiştirmelerine izin vermek için muafiyetler yayınladı.

45 yaşındaki Colby Black, Los Angeles’a ertelenen uçuşunun ne zaman gerçekleşeceğinden emin olmasa da gecikmeleri normal karşıladı.

“Panoda sabah 8 yazıyor ama benim uygulamada sabah 9, yani kim bilir,” başlangıçta sabah 6′da kalkması planlanan uçuş hakkında “Sadece yorgunum. Uyumak istiyorum,” dedi Black.

Avrupa’da Hollandalı havayolu şirketi KLM, BT sorunlarının “neredeyse tamamen çözüldüğünü” ve KLM’nin sabah saatlerinde operasyonlarının çoğunun askıya alınmasının ardından Amsterdam’ın Schiphol Havalimanı’na gidiş-dönüş hava trafiğinin “tamamen yeniden başlatılabileceğini” söyledi.

Ancak havayolu şirketi, birçok uçuşun ertelendiğini veya iptal edildiğini, aksamaların akşam ve hafta sonu boyunca devam edeceğini, daha fazla iptalin mümkün olduğunu da sözlerine ekledi.

KLM’nin ortak taşıyıcısı Air France, Cuma günü öğleden sonra geç saatlerde yaptığı açıklamada, gün içinde yalnızca Amsterdam ve Berlin’e yapılan belirli uçuşların etkilenmesinin ardından “tüm ağda operasyonların normale döndüğünü” ancak gecikmelerin göz ardı edilemeyeceğini söyledi.

Almanya’nın Lufthansa’sı küresel kesintiden yalnızca “hafifçe etkilendiğini” ve en büyük etkinin Berlin, Amsterdam ve Zürih rotalarında olduğunu söyledi. Aynı grubun bir parçası olan düşük maliyetli Alman havayolu Eurowings, uçuşlarının yaklaşık yüzde 80′ini işletmeyi planladığını ve iptallerin çoğunun iç hatlarda olduğunu belirtti.

İsviçreli hava seyrüsefer hizmeti sağlayıcısı Skyguide, sabah saatlerinde yaşanan aksaklık nedeniyle önlem amaçlı İsviçre transit trafiğinin kapasitesini yüzde 30 oranında azalttığını duyurdu.

İngiliz havayolu şirketleri British Airways ve Virgin Atlantic, Cuma günü bazı uçuşlarda aksamalar beklendiğini söyledi.

Havacılık analitiği firması Cirium, 19 Temmuz Cuma gününün yılın en yoğun uçuş günü olacağını, Ekim 2019′dan bu yana günlük planlanan en yüksek kalkış sayısının (3.214) gerçekleşeceğini belirtti.

Cirium, Londra’da saat 15.00 itibarıyla dünya genelinde 3 bin 343 uçuşun iptal edildiğini duyurdu.

Londra havalimanları Gatwick ve Heathrow, sorunları yönetmeye devam ettiklerini ve gecikmelerin beklendiğini söyledi. Gatwick, sorunların “eGates dahil olmak üzere bazı havayollarının check-in sistemleri ve güvenliği”ni kapsadığını belirtti.

Cuma günü Tayvan’daki Taoyuan Uluslararası Havalimanı, Singapur’daki Changi Havalimanı ve Hong Kong Uluslararası Havalimanı da dahil olmak üzere çok sayıda havalimanında self-check-in sistemleri geçici olarak devre dışı bırakıldı.

Reuters’ın devlet medyasına dayandırdığı haberine göre, Air China ve China Southern gibi Çin anakarası havayolları farklı bir sistem kullandıkları için etkilenmedi.