Moody's'ten 12 ay sonra Türkiye için yine not artışı

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’ye ilişkin değerlendirmesini yayımladı. Moody’s, yayımladığı yeni not kararında da Türkiye’nin kredi notunu B1'den Ba3'e yükselttiğini açıkladı. Görünümü ise pozitiften durağana revize etti. Moody's, makroekonomik istikrarı yeniden tesis eden ve dış kırılganlık risklerinde önemli bir azalma sağlayan politikaları etkili bir şekilde uygulamaya devam etmesi halinde Türkiye'nin kredi notunun yeniden yükseltilebileceğini de vurguladı.

Kuruluş, Temmuz 2024’te gerçekleştirdiği not artışıyla Türkiye’nin kredi notunu B3’ten B1’e yükseltmiş ve görünümü “Pozitif” olarak belirlemişti. Bu kararın ardından Ocak 2025’te yapılan değerlendirmede herhangi bir değişikliğe gidilmemiş, kredi notu B1 seviyesinde korunmuştu.

Moody's notu neden arttırdı?

Kredi notu artışına ilişkin açıklamasında Moody's, not artışı kararının özellikle Merkez Bankası'nın enflasyonist baskıları kalıcı olarak hafifleten, ekonomik dengesizlikleri azaltan ve yerel mevduat sahipleri ile yabancı yatırımcıların Türk Lirası'na olan güvenini kademeli olarak yeniden tesis eden para politikalarına bağlılığı başta olmak üzere, etkili politika yapma geçmişinin güçlendiğini yansıttığını belirtti. Moody's'in açıklamasında "Not artışı ayrıca, politika değişikliği riskinin azaldığı, ancak önümüzdeki yıllarda da varlığını sürdüreceği görüşünü de yansıtmaktadır." denildi.

Yukarı potansiyeller ve aşağı yönlü riskler

İstikrarlı görünümün Türkiye'nin kredi profilindeki yukarı ve aşağı yönlü riskleri dengelediğini belirten kuruluş, "Olumlu yönü ise, siyasi müdahale olmaksızın etkili politika yapma geçmişinin genişletilmesi, Türkiye'nin dış pozisyonundaki iyileşmeyi şu anda varsaydığımızdan daha önemli ölçüde destekleme potansiyeline sahiptir. Ayrıca, hükümetin devam eden ve planlanan yapısal reformları, enerji ithalatına bağımlılığını daha da azaltarak ve ihracatın rekabet gücünü artırarak Türkiye'nin dış şoklara karşı dayanıklılığını artırabilir. Öte yandan, ekonomik dengesizlikleri yeniden körükleyecek politikalara olası bir geri dönüş, önemli bir aşağı yönlü risk oluşturmaktadır. Merkez Bankası'nın nispeten mütevazı döviz tamponlarının da etkisiyle, Türkiye hâlâ nispeten zayıf olan dış pozisyonu göz önüne alındığında, büyük ödemeler dengesi şoklarına karşı da savunmasız kalmaktadır." tespitlerinde bulundu.

Yerel para birimi cinsinden ülke tavan notu Ba1'den Baa3'e yükledi

Moody's eş zamanlı olarak, Türkiye'nin yerel para birimi cinsinden ülke tavan notunu Ba1'den Baa3'e yükseltti. Yerel para birimi tavan notu ile devlet tahvili ihraç notu arasındaki üç kademeli farkın, parasal ve makroekonomik politika etkinliğinin iyileşen geçmişini ve ekonomideki nispeten sınırlı devlet etkisini yansıttığını vurguladı. Moody's karar metninde, "Bu faktörler, Türkiye'nin artan siyasi risklere maruz kalması ve mevcut politika yönünde bir geri dönüş riskiyle dengelenmektedir." ifadelerine yer verdi.

Moody's'in eş zamanlı gerçekleştirdiği bir diğer not artışı da Türkiye'nin döviz tavanının Ba3'ten Ba2'ye yükseltilmesi oldu. Döviz ve yerel para tavanları arasındaki iki kademeli fark, Merkez Bankası'nın döviz tamponlarının ülkenin brüt dış finansman ihtiyaçlarına kıyasla hâlâ nispeten zayıf olduğunu ve döviz talebini bastırmak için düzenleyici önlemlerin kullanıldığı önceki politika ayarlarına geri dönme riskini yansıttığı belirtildi.

İşte Moody'sin not artışı kararının detaylı gerekçeleri:

PARA POLİTİKASI GÜVENİLİRLİĞİNİN ARTIRILMASI, ENFLASYONUN DÜŞMESİ VE EKONOMİK DENGESİZLİKLERİN AZALTILMASI

"Bu artış, merkez bankasının düşük enflasyonu destekleyen bir para politikası duruşuna bağlı kalmasıyla para politikası etkinliğinin güçlenen geçmişinden kaynaklanmaktadır. Yetkililerin enflasyonla mücadeleye ve makroekonomik ve finansal istikrarın yeniden sağlanmasına öncelik vermeye devam edeceğini öngörüyoruz. Bu yaklaşım, Haziran 2023 seçimlerinden bu yana, son aylardaki iç siyasi çalkantılar, küresel ekonomik ve finansal piyasalardaki olumsuzluklar ve devam eden para politikası ayarlamasıyla ilgili ortaya çıkan toplumsal baskılar da dahil olmak üzere, herhangi bir siyasi müdahale belirtisi göstermeden sürdürülmüştür.

Merkez bankasının artan güvenilirliği, Mart-Nisan 2025 döneminde iç siyasi çalkantılar ve ABD tarifelerinin açıklanmasının ardından Türk Lirası üzerindeki baskıya verdiği yanıtla vurgulandı. Bankalararası likiditenin önemli ölçüde sıkılaştırılması ve büyük bir faiz artışı, liranın istikrar kazanmasına yardımcı oldu. Merkez bankasının müdahalesi sonucu belirgin bir düşüşün ardından, net döviz rezervleri yeniden toparlanmaya başladı, ancak Mart ortasına göre hâlâ %25 daha düşük.

Sıkı para politikası duruşu somut sonuçlar veriyor. Örneğin, enflasyon Haziran 2024'teki %72 seviyesinden Haziran 2025'te yıllık bazda %35'e düştü ve enflasyon beklentileri, Merkez Bankası'nın artan güvenilirliğini gösteriyor. Türkiye'nin yıllık enflasyonunun 2025 sonunda %30 civarına, 2026 sonunda ise %20 civarına düşeceğini öngörüyoruz. Bununla birlikte, enflasyon ve enflasyon beklentileri, 2021-2024 enflasyon şokundan önceki seviyenin ve diğer Ba notlu ülkelerinkinden oldukça yüksek kalacak ve bu da Türkiye'nin kredi profiline ilişkin değerlendirmemizi kısıtlayacaktır.

Haziran 2023'ten bu yana uygulanan para politikası ayarlamaları, Türkiye ekonomisinin aşırı kredi büyümesinin körüklediği aşırı ısınan iç talepten kaynaklanan büyümeden uzaklaşarak yeniden dengelenmesini de desteklemiştir. Özellikle hanehalkı tüketim artışı, 2024'teki yaklaşık %4 ve 2023'teki yaklaşık %14 seviyesinden, 2025'in ilk çeyreğinde yıllık bazda keskin bir şekilde yavaşlayarak %2'ye gerilemiştir. Sonuç olarak ve enerji fiyatlarındaki düşüşün de katkısıyla, Türkiye'nin cari açığı, Mart 2023'e kadar olan 12 aylık dönemde GSYİH'nin %5,4'lük zirvesinden, Mart 2025'e kadar olan 12 aylık dönemde GSYİH'nin %0,9'una keskin bir şekilde daralarak dış baskıları hafifletmiştir. Önümüzdeki iki yılda iç talebin zayıf seyretmesini, reel GSYH büyümesinin 2024'teki %3,2 seviyesinden 2025'te %2,2'ye gerilemesini, ardından 2026'da tekrar %3,2'ye yükselmesini bekliyoruz. Bu da ekonominin %3,5-%4,5 aralığındaki potansiyel büyüme tahminlerinin altında kalması anlamına geliyor.

Cari açığın daralması ve petrol fiyatlarındaki olumlu gelişmelerle dış baskılar önemli ölçüde azalmış olsa da, bu yılın Mart-Nisan aylarında ağırlıklı olarak kısa vadeli yabancı sermaye çıkışının merkez bankasında önemli rezerv kayıplarına yol açmasıyla vurgulandığı üzere, dış kırılganlık riskleri yüksek seyretmeye devam ediyor. Mayıs başından bu yana yaşanan önemli toparlanmaya rağmen, merkez bankasının takaslar düşüldükten sonraki döviz rezervleri, 2018 öncesi %70-100'lük oranla karşılaştırıldığında, toplam kısa vadeli dış borcun yalnızca yaklaşık %30'unu karşılıyor."

İSTİKRARLI GÖRÜNÜMÜN GEREKÇELERİ

Moody's Ba3 notunu destekleyen temel senaryo etrafındaki riskleri dengeli görüyor.

Kuruluşun açıklamasına göre olumlu tarafı, enflasyonu düşürmeye odaklı mevcut para politikası yaklaşımının sürdürülmesi, Merkez Bankası'nın artan güvenilirliğini ve bir sonraki seçim dönemi de dahil olmak üzere siyasi müdahalelerin olmamasını yansıtarak, dış pozisyonu şu anda varsayılandan daha önemli ölçüde güçlendirebilir. Ayrıca, hükümetin orta vadeli programıyla uyumlu olarak destekleyici gelir politikalarının ve daha fazla mali konsolidasyonun sürdürülmesi, enflasyonu düşürmeye şu anda değerlendirdiğimizden daha somut bir şekilde katkıda bulunabilir.

Böyle bir senaryoda, daha güçlü ve istikrarlı yabancı sermaye girişleri, Merkez Bankası'nın net döviz rezervlerinin yenilenmesine yardımcı olacak ve Türkiye'nin dış kırılganlık risklerini önemli ölçüde azaltacaktır. Ayrıca, enerji sektörüyle ilgili devam eden ve planlanan yapısal reformlar ile iş ortamını ve ihracat rekabet gücünü iyileştirmeyi amaçlayan reformlar, Türkiye'nin dış şoklara karşı dayanıklılığını artırma potansiyeline sahiptir.

Olumsuz tarafı, mevcut ortodoks politika çerçevesinin siyasi baskılar karşısında çökmesi ve 2024 başından bu yana görülen kredi iyileşmelerinin gerilemesi olabilir. Moody's bu, temel senaryosu olmasa da, Türkiye'nin, ülkenin istikrarsız siyasi iklimi bağlamında dışsal kırılganlıkları artıran birçok makroekonomik politika dönemi yaşadığını vurguladı ve ekledi: "Böyle bir olumsuz senaryoda, sermaye çıkışları lira üzerinde önemli bir baskı oluşturarak merkez bankası rezervlerini aşındırabilir ve enflasyonu artırabilir. Dahası, merkez bankasının nispeten mütevazı döviz tamponları nedeniyle ülkenin hâlâ yüksek dışsal kırılganlığı göz önüne alındığında, Türkiye'nin ödemeler dengesine yönelik ciddi bir dış şok da olumsuz risklerin kaynağı olmaya devam etmektedir."

Moody's olası yeni not artışı ve indirimlerinin kouşlarını da sıraladı

Moody's'in raporunda ilerleyen not kararlarına ilişkin şu kriterler sıralandı: "Yetkililer, makroekonomik istikrarı yeniden tesis eden ve dış kırılganlık risklerinde önemli bir azalma sağlayan politikaları etkili bir şekilde uygulamaya devam ederse, not yükseltilebilir. Örneğin, Türkiye'nin enerji ithalatına bağımlılığını daha da azaltarak ve ücretlerin geriye dönük endekslenmesini kalıcı olarak ortadan kaldırarak, ülkenin döviz kuru ve enflasyon şoklarına karşı duyarlılığını yapısal olarak azaltan ekonomik reformlar uygulanırsa, not üzerindeki yukarı yönlü baskı da artacaktır. Merkez bankası bağımsızlığını kalıcı olarak artıran reformlar da kredi açısından olumlu olacaktır.

Enflasyondaki düşüş, dolarizasyondan çıkış ve resmi dış likidite tamponlarındaki iyileşmeler kalıcı olarak tersine dönerse ve/veya yetkililer güçlü kredi büyümesi, büyük ücret artışları veya kamu harcamalarını kontrol altına alamama gibi önceki politikalara geri dönerlerse, aşağı yönlü bir kredi notu baskısı ortaya çıkabilir. Bu senaryoda, makroekonomik ve finansal istikrar riskleri yeniden artacaktır. Hükümetin dış borçlarını ödeme kabiliyetini tehdit edecek şekilde merkez bankası net döviz rezervlerinde büyük ve sürekli bir erozyon da kredi açısından olumsuz olacaktır. İç siyasi risklerin belirginleşmesi durumunda, politika değişikliği veya merkez bankası rezervlerinde büyük bir erozyon meydana gelebilir."

Türkiye'nin kredi notuyla ilgili alınan her karar Türk CDS'lerini böyle etkiliyor👇 pic.twitter.com/p4QJ2cPqT6

— CNBC-e (@cnbceofficial) June 12, 2024

Türkiye ve Türk şirketleriyle ilgili yakın tarihli kredi notu aksiyonları

Fitch, en son 6 Eylül 2024 tarihinde Türkiye'nin kredi notunu "B+"dan "BB-"ye yükseltirken, görünümü ise "pozitif"ten "durağan"a çekmişti.

Moody's'in de Türkiye için ikinci tarihi 25 Temmuz 2025 olarak belirlenmişti. Moody's, Türkiye'nin kredi notunu en son 19 Temmuz 2024 tarihinde kredi notunu "B3"ten "B1"e yükseltmiş, görünümünü ise "pozitif" olarak korumuştu.

S&P Global Türkiye için 17 Ekim 2025 tarihinde Türkiye için rapor açıklayacak. S&P Global, en son 1 Kasım tarihinde Türkiye'nin kredi notunu "B+"dan, "BB-"ye yükseltirken, görünümünü "pozitif"ten "durağan"a revize etmişti.

CI, Türkiye için 14 Kasım 2025 tarihinde raporunu duyuracak. Scope'nin Türkiye için belirlediği tarih ise takvimde 24 Ekim 2025 olarak görünüyor. CI 15 Kasım'da "B" olan not "BB-"ye çıkarırken, görünüm "pozitif"den "durağan"a çekti. 2024 yılının son kararını açıklayan Scope, 6 Aralık'ta notu "B"den "BB-"ye yükseltti, görünümü "pozitif"ten "durağan"a revize etmişti.

Kredi derecelendirme kuruluşlarının açıkladıkları tarihlerde bir rapor açıklama zorunluluğu bulunmuyor. Ancak Fitch, CI söz konusu tarihlerde genel olarak rapor yayımlarken, diğer kredi derecelendirme kuruluşlarından S&P Global, Moody's ve Scope, söz konusu tarihleri pas geçebiliyor.

1992'den bu yana kredi kuruluşlarının Türkiye için kredi notu kararları

Kaynak: Trading Economics