Prof. Dr. Fatih Özatay açıkladı: Merkez Bankası'nın önündeki iki zorluk

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Özatay, ekonomideki son gelişmeleri CNBC-e'de Son Baskı programında yorumladı.

Enflasyondaki düşüş ve Merkez Bankası'nın olası hamlelerini yorumlayan Özatay şunları söyledi:

"Eğer enflasyon Merkez Bankası'nın tahminine yakınsarsa diyelim yüzde 42'ye geliyor. Aldığınız faiz kararı ileriye yönelik bir şey. Enflasyon yüzde 35'e gidiyorsa yüzde 50 faiz çok yüksek. İş bu kadar mekanik değil. Sadece enflasyonun alacağı değere bakarak biz bu kararı aldığı anlatabilir miyiz? Mesele orada. Onu anlatamayacağını düşünüyorsa büyük risk. Faiz konusunda yorum yapanlar yorumlarını ileride enflasyonun izleyeceği yola göre yapsınlar. Ağustos yüzde 50 burada faiz mi indirilir, demesinler. Ağustos ya da eylüle göre bakıp hiçbir Merkez Bankası karar vermez. Tahmine bakarak verir. Garip faiz kararları yakın geçmişte alınmamış olsa çok rahat anlatırsınız. Bir noktada bu enflasyon düşecek de doğru mu ölçülüyor denecek. İki zorluk var. Bir siyasi baskı olmadan enflasyona bakarak faiz kararı aldığınızı anlatmanız gerekiyor, enflasyonun düşeceğine inandırmanız gerekiyor. İTO'nun ve TÜİK'in açıklamaları arasında sapma var. Merkez Bankası'nın işi de zorlaşıyor. Eylül toplantıında faiz indirimi tartışılabilir. Biraz daha bekleyelim. acele etmeyelim devreye girebilir. Sonuçta faiz düşürülmesine gerek yok diyen arkadaşlarla tartışmak isterim."

Dolar/TL'deki seyre ilişkin konuşan Özatay, "Döviz kuruna hem üretim açısından hem de döviz cinsinden borcu olanları düşünmek gerekiyor. Merkez Bankası açısından temel amaç fiyat istikrarı. TL'nin değerini koruyacaksın. Madem ki yasalar o görevi vermiş, yapması gereken o. Yasasında kullanabileceği araçlar var, temelde faiz. Döviz kuru ekonomik birimlerin aldığı kararları şekillendiriyor. Faizi enflasyon tahminlerinin üzerinde tutması lazım ki dolarlaşma olmasın. Talep de belli düzeyde kalsın. Yapısal adımlar olsaydı, buraya sel gibi yabancı sermaye akışı olurdu. TL çok daha fazla değerlenme baskısı altında kalırdı" dedi.

"Asgari ücret artmalı, emekli maaşına düzenleme yapılmalı"

Özatay, 10 bin TL olan en düşük emekli maaşının artırılmasına ilişkin çalışmaya ve asgari ücrete ilişkin olarak şunları söyledi: "Enflasyonun bu seviyelere çıkmasında çalışanların, emeklinin bir suçu yok. Açlık sınırı 19 bin liraya yaklaşmış vaziyette. Bu olacak iş değil. Asgari ücretin artırılması gerekir, emekli maaşlarına düzenleme yapılması gerekir. Burada da sınır açlık sınırıdır. Bu bir maliyet getirecek. Ama bu insanları açlık sınırının altında yaşamaya mahkum edemezsiniz. Maliye politikasını kullanıyor olmanız gerekir. Servet vergisi almıyorken, beyan edilenle harcama arasındaki farkı vergilendirmiyorken asgari ücret ve emekli maaşını artırmamak doğru politika değil. Enflasyonist etkisi olur ama çok da fazla olmaz."

Yabancı yatırımcı neye bakacak?

ABD'li yatırımcı Jim Rogers, Türkiye'nin ekonomi politikalarını değiştirdiğini ve birçok uluslararası yatırımcının bunu izlediğini belirtti. Rogers, "Yabancı yatırımcı geri dönecektir ancak bu biraz zaman alır. Türkiye şu anda doğru adımları atıyorsa, çok iyi bir yatırım olacaktır" dedi.

Rogers'ın açıklamalarını değerlendiren Özatay şöyle konuştu: "Alınacak çok yol var. Bu yıl sonunda enflasyonu yüzde 38'e düşürsek bile dünyanın en yüksek altıncı enflasyonu olacak. Enflasyon açısından alınacak çok yol var. Buraya yatırım yapmak isteyenler özellikle finansal yatırım ayağı için bu gidişatın yoldan sapmadan sürdürülüp sürdürülmeyeceğini merak ediyor. Niye enflasyon buralara sıçradı? İnsanlar onu hatırlıyor. Böyle bir şey olabilir mi, uygulanan programdan u dönüşü yapılabilir mi? Uygulamada göstermeniz gerekiyor. Yabancı yatırımcı izliyor. Merkez Bankası düzgün bir yerde, kredi faizleri biraz yüksek, mevduat faizleri de dolarlaşmayı engelleyecek düzeyde. Tek iş faizle bitmiyor. Bütçe ne olacak? Bütçe açığı da önemli gösterge. İzleyecekler, bir u dönüşü olacak mı, program güçlendirilecek mi?"