Açlık sınırı

Açlık sınırı, bir bireyin veya hanenin yalnızca fizyolojik olarak hayatını sürdürebilmesi için gerekli minimum gıda ihtiyacını karşılamak için yapması gereken asgari harcama tutarıdır. Yani:
- Sadece gıda maliyetini kapsar.
- Sağlıklı ve dengeli beslenme değil, hayatta kalma düzeyinde (temel kalori ve besin ihtiyacı) beslenmeyi ifade eder.
- TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) her ay güncel fiyatlarla dört kişilik bir aile için açlık sınırını hesaplar ve açıklar.
- Örnek: Ekmek, makarna, bakliyat, süt, yumurta, en ucuz sebze-meyve gibi temel gıdaların maliyeti.

Yoksulluk Sınırı Nedir?

Yoksulluk sınırı ise, bir bireyin veya hanenin insan onuruna yaraşır asgari yaşam standardını sürdürebilmesi için gerekli tüm temel ihtiyaçların maliyetini kapsar. Yani:
- Gıda + gıda dışı harcamaları içerir.
- Gıda dışı kalemler: Konut (kira, elektrik, su, doğalgaz), ulaşım, giyim, eğitim, sağlık, temizlik, iletişim gibi zorunlu ihtiyaçlar.
- TÜRK-İŞ bunu da her ay "dört kişilik ailenin yaşam maliyeti" olarak açıklar.
- Yoksulluk sınırı, açlık sınırından genellikle 2,5 - 3,5 kat daha yüksektir.

Açlık sınır ile yoksulluk sınırı arasındaki fark nedir?

Pratik Örnek (TÜRK-İŞ Verileri, 2025 Kasım):
- Açlık sınırı: 29.828 TL (sadece gıda)
- Yoksulluk sınırı (4 kişilik ailenin yaşam maliyeti): 97.159 TL (tüm temel ihtiyaçlar)

Bu durumda:
- 2026 Asgari ücret (net 28.075 TL) hem açlık sınırının (~%6 altında) hem de yoksulluk sınırının çok daha altındadır (~%71 altında).
- Bir asgari ücretli, yalnız yaşasa bile kira ödediğinde yoksulluk sınırının altına düşer.
- Dört kişilik bir ailede tek asgari ücretli çalışan varsa, açlık sınırını geçse bile yoksulluk sınırını karşılamaktan uzaktır.

Önemli Notlar:

1. Uluslararası standartlar: Dünya Bankası'na göre günlük 2.15$ (aşırı yoksulluk) veya 3.65$ (orta gelirli ülkeler için yoksulluk) gibi sabit satın alma gücü pariteleri de kullanılır.
2. Göreli yoksulluk: Toplumun ortalama gelirinin %40-50'sinin altında gelire sahip olmak olarak tanımlanır; Türkiye'de bu sınır yoksulluk sınırından farklı hesaplanabilir.
3. Resmi istatistik: TÜİK, "yoksulluk sınırını" farklı metodolojilerle (eşdeğer hanehalkı geliri, medyan gelirin %50'si vb.) hesaplar.

Sonuç:

- Açlık sınırı: "Sadece yemek için gereken para" – hayatta kalma düzeyi.
- Yoksulluk sınırı: "Düzgün bir hayat için gereken asgari para".

Türkiye'de asgari ücret tartışmalarında, asgari ücretin genellikle açlık sınırını bile karşılamadığı, yoksulluk sınırından ise çok uzak olduğu belirtilir. Bu da "çalışan yoksulluğu" sorununun temel göstergesidir.