AB-Çin zirvesi planlanandan kısa sürdü: Elektrikli araç ve ticaret açığı gerginliği masayı dağıttı
- Pekin’de düzenlenen ve diplomatik ilişkilerin 50. yılına denk gelen AB-Çin zirvesi, beklentilerin aksine kısa sürdü.
- AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ilişkilerin 'dönüm noktasında' olduğunu vurgularken Şi, Avrupa'yı 'stratejik farkındalığa' davet etti.
- Zirvede ticaret açığı, elektrikli araçlar, Ukrayna savaşı ve nadir toprak elementlerinin ihracatındaki sınırlamalar başlıca gündem maddelerini oluşturdu.
- Taraflar yalnızca iklim değişikliği konusunda ortak bir bildiri yayımlayarak sınırlı bir uzlaşı sağladı.
Avrupa Birliği (AB) ile Çin arasındaki üst düzey zirve, taraflar arasındaki artan gerginlik nedeniyle yalnızca bir gün sürdü. Diplomatik ilişkilerin 50. yılı vesilesiyle Pekin’de düzenlenen toplantıda, özellikle ticaret dengesizlikleri, Ukrayna savaşı ve stratejik rekabet gibi başlıklar ön plandaydı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, zirve sonrası yaptığı açıklamada ilişkilerin 'açık bir dönüm noktasında' olduğunu vurgularken, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping Avrupa'yı 'doğru stratejik seçimler' yapmaya çağırdı.
Zirvede Avrupa tarafı, Çin'in Rusya üzerinde Ukrayna savaşını sona erdirmesi için daha fazla baskı kurmasını talep etti. Von der Leyen, “Önemli olan ateşkesin sağlanması ve müzakerelerin masada devam etmesi; kan dökülmesini sona erdirmek için gerçek ve samimi bir çözüm bulunmasıdır” dedi.
Şi: Zorluklar Çin kaynaklı değil
Görüşmelerde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa'nın karşılaştığı zorlukların Çin’den kaynaklanmadığını öne sürdü. Şi, AB'nin ticaret ve yatırım pazarlarını açık tutmasını beklediklerini ifade ederek, “Kısıtlayıcı ekonomik ve ticari araçların kullanılmasından kaçınılmalı” uyarısında bulundu.
Reuters'ın Şinhua'dan aktardığına göre, Şi Avrupa tarafını, 'farklılıkları ve sürtüşmeleri uygun şekilde ele almaya' davet etti.
Von der Leyen: Tüm araçlar masada
Von der Leyen, Çin Devlet Başkanı Şi ve Başbakan Li Qiang ile görüşmelerinin ardından düzenlediği basın toplantısında, ticaret, yatırım ve jeopolitik başlıklar hakkında 'açık ve samimi' bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirtti. AB’nin Çin ile ilişkilerinin kendi değerlerine dayandığını vurgulayan Von der Leyen, "Bu ilişkiler başka ülkelerle olan sorunlarımızdan ya da eylemlerimizden bağımsızdır" dedi. ABD ile olası bir ticaret anlaşmasına ilişkin soruya ise şu yanıtı verdi: "Odağımız müzakere yoluyla çözüm bulmakta; ancak tatmin edici bir sonuç elde edene kadar tüm araçlar masada."
Ticaret açığı ve elektrikli araç ihracatı konusunda adımlar
AB tarafı, Çin’in sanayi fazlası ve bu fazlanın Avrupa pazarını bozduğu yönündeki endişelerini açıkça dile getirdi. 2023 yılında AB'nin Çin ile olan ticaret açığı 305,8 milyar euro (yaklaşık 360 milyar dolar) ile rekor seviyeye ulaşmıştı. Bu fark özellikle Çin’in devlet destekli elektrikli araç ihracatıyla ilişkilendiriliyor.
Von der Leyen, Çin’in bu konuda bir değerlendirme süreci başlattığını ve iç tüketimi artırma yönünde adım atmaya istekli olduğunu ifade etti. “Avrupalı şirketlerin Çin’de pazar erişimini artırmak, içe dönüklüğün etkilerini sınırlamak ve ihracat kontrollerini azaltmak önemli adımlar olacaktır” mesajını verdiğini aktardı.
İklimde ortak mutabakat
Zirvede tarafların üzerinde anlaştığı nadir konulardan biri iklim değişikliği oldu. AB ve Çin, ekonomi genelinde yeni iklim eylem planlarına olan bağlılıklarını içeren ortak bir bildiri yayımladı. Bildiride; enerji dönüşümü, iklim uyumu, metan emisyonlarının azaltılması, karbon piyasaları ve yeşil-düşük karbon teknolojileri konularında işbirliği yapılacağı taahhüt edildi.
'İhracat tedarik mekanizmalarının iyileştirilmesinde anlaştık'
AB tarafı, Çin’in nadir toprak elementlerine yönelik ihracat kısıtlamalarının, özellikle Avrupa otomotiv endüstrisi açısından büyük risk taşıdığını dile getirdi. Bu kısıtlamalar mayıs ayında Avrupa’daki bazı otomotiv üretim hatlarının geçici olarak durmasına neden olmuştu.
Von der Leyen, “Çin'den gelen kritik hammaddelerin güvenli ve güvenilir tedarikine ihtiyacımız var. Çin'in bu alandaki lisanslandırma sürecini hızlandırma çabalarını takdir ediyoruz. Ayrıca ihracat tedarik mekanizmalarının iyileştirilmesi konusunda da anlaştık” dedi.
Gümrük verilerine göre, Çin’in AB’ye yönelik nadir toprak mıknatısı ihracatı haziran ayında bir önceki aya kıyasla yüzde 245 artarak 1.364 metrik tona yükseldi. Ancak bu miktar, geçen yılın aynı dönemine göre hala yüzde 35 daha düşük.
Çin Dışişleri Bakanlığı ise aynı gün yaptığı açıklamada, nadir toprak elementlerine getirilen ihracat kısıtlamalarının 'uluslararası normlara uygun' olduğunu savundu ve bu alandaki ülke ve bölgelerle daha güçlü diyalog kurulacağı taahhüdünde bulundu.
Zirve süresi Pekin’in talebiyle kısaltıldı
AB-Çin zirvesi, haftalar süren gerginliklerin ardından Pekin’in talebi üzerine tek güne indirildi. Bu karar, zirveden çıkacak sonuçlara ilişkin beklentilerin düşüklüğünü yansıtırken, AB içinde bazı çevrelerce 'sembolik bir geri adım' olarak yorumlandı.
