Soğuk Savaş sonrası bir ilk: Askeri harcamalar dünya genelinde yüzde 9,4 arttı
- Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) yayımladığı rapora göre, dünya genelinde askeri harcamalar 2024 yılında 2,72 trilyon dolara çıkarak, 2023'e göre yüzde 9,4 oranında artış gösterdi.
- Ukrayna savaşı ve ABD'nin NATO'ya olan bağlılığına dair belirsizlikler, Avrupa'da (Rusya dahil) askeri harcamaların yüzde 17 artmasına neden oldu. Bu artış, Avrupa’nın askeri harcamalarını Soğuk Savaş'ın bitiminde kaydedilen seviyelerin üzerine taşıdı.
- Türkiye'de ise askeri harcamalar 2023 yılına göre yüzde 12'lik artış gösterdi. Türkiye'nin 2024 yılında yaptığı toplam harcama ise 25 milyar dolar olarak açıklandı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) yayımladığı rapora göre, dünya genelinde askeri harcamalar 2024 yılında 2,72 trilyon dolara çıkarak, 2023'e göre yüzde 9,4 oranında artış gösterdi. Bu artış, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana kaydedilen en büyük yıllık artış olarak öne çıktı.
Avrupa ve Orta Doğu'da keskin artış
Yükselen jeopolitik gerilimler, tüm dünya bölgelerinde askeri harcamaların artmasına yol açarken, özellikle Avrupa ve Orta Doğu’da harcamalarda hızlı bir büyüme gözlemlendi. SIPRI, "2024 yılında dünya genelinde 100’den fazla ülke askeri harcamalarını artırdı," ifadesini kullandı. Raporda ayrıca, hükümetlerin askeri güvenliği öncelik haline getirmesinin, diğer bütçe kalemleri aleyhine ekonomik ve sosyal etkiler doğurabileceği uyarısında bulunuldu.
Avrupa'da harcamalar Soğuk Savaş sonrası zirvede
Ukrayna savaşı ve ABD'nin NATO'ya olan bağlılığına dair belirsizlikler, Avrupa'da (Rusya dahil) askeri harcamaların yüzde 17 artmasına neden oldu. Bu artış, Avrupa’nın askeri harcamalarını Soğuk Savaş'ın bitiminde kaydedilen seviyelerin üzerine taşıdı.
| Sıra | Ülke | 2024 Harcaması (milyar dolar) | 2023–24 Değişim (%) |
|---|---|---|---|
| 1 | Amerika Birleşik Devletleri | 997 | 5.7 |
| 2 | Çin | [314] | 7.0 |
| 3 | Rusya | [149] | 38 |
| 4 | Almanya | 88.5 | 28 |
| 5 | Hindistan | 86.1 | 1.6 |
| 6 | Birleşik Krallık | 81.8 | 2.8 |
| 7 | Suudi Arabistan | [80.3] | 1.5–20 |
| 8 | Ukrayna | 64.7 | 2.9 |
| 9 | Fransa | 64.7 | 6.1 |
| 10 | Japonya | 55.3 | 21 |
| 11 | Güney Kore | 47.6 | 1.4 |
| 12 | İsrail | 46.5 | 65 |
| 13 | Polonya | 38.0 | 31 |
| 14 | İtalya | 38.0 | 1.4 |
| 15 | Avustralya | 33.8 | 1.9 |
| 16 | Kanada | 29.3 | 6.8 |
| 17 | Türkiye | 25.0 | 12 |
| 18 | İspanya | 24.6 | 0.4 |
| 19 | Hollanda | 23.2 | 35 |
| 20 | Cezayir | 21.8 | 12 |
| 21 | Brezilya | 20.9 | –0.4 |
| 22 | Meksika | 16.7 | 39 |
| 23 | Tayvan | 16.5 | 1.8 |
| 24 | Kolombiya | 15.1 | 14 |
| 25 | Singapur | 15.1 | 3.0 |
| 26 | İsveç | 12.0 | 34 |
| 27 | Endonezya | 11.0 | –0.4 |
| 28 | Norveç | 10.4 | 17 |
| 29 | Pakistan | 10.2 | –5.1 |
| 30 | Danimarka | 10.0 | 20 |
| 31 | Romanya | 8.7 | 43 |
| 32 | Belçika | 8.6 | 7.4 |
| 33 | Yunanistan | 8.0 | 11 |
| 34 | İran | 7.9 | –10 |
| 35 | Kuveyt | 7.8 | –2.6 |
| 36 | Finlandiya | 7.0 | 16 |
| 37 | İsviçre | 6.7 | 3.1 |
| 38 | Çekya | 6.5 | 32 |
| 39 | Irak | 6.2 | 4.4 |
| 40 | Filipinler | 6.1 | 19 |
Avrupa'da askeri harcamaları 2023 yılına göre en fazla artıran ülke Romanya oldu. Romanya, askeri harcamalarını bir yılda yüzde 43 artırdı ve 8,7 milyar dolara ulaştı. Bu alanda ikinci sırada yüzde 35'lik yükselişle Hollanda geliyor. Hollanda'da askeri ücretler 2024 yılında 23,4 milyar dolara çıktı. Savunma sanayisinde Avrupa'nın önde gelen ülkelerinden Almanya'da ise askeri harcamalar yüzde 28 artarak 88 milyar dolara çıkarken, Fransa'da ise yüzde 6,1 artış gözlendi.
Rusya ve Ukrayna'nın askeri bütçeleri
Rusya'nın askeri harcamaları 2024’te yüzde 38 artarak 149 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, ülkenin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’nın (GSYİH) yüzde 7,1’ine ve tüm hükümet harcamalarının yüzde 19'una denk geldi.
Ukrayna’nın askeri harcamaları ise yüzde 2,9 artışla 64,7 milyar dolara yükseldi. Bu miktar, Rusya'nın askeri harcamalarının yüzde 43'üne karşılık geliyor. Ukrayna, milli hasılasının yüzde 34’ünü savunmaya ayırarak 2024 yılında dünyada askeri yükü en yüksek ülke oldu. SIPRI, "Ukrayna şu anda tüm vergi gelirlerini askeri harcamalara yönlendiriyor. Bu kadar dar bir mali alanda, harcamaları artırmaya devam etmek oldukça zorlu olacak" değerlendirmesinde bulundu.
ABD askeri harcamalarda liderliğini koruyor
ABD’nin askeri harcamaları 2024'te yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, NATO’nun toplam askeri harcamalarının yüzde 66’sını ve dünya askeri harcamalarının yüzde 37’sini oluşturdu.
Türkiye'de ise askeri harcamalar 2023 yılına göre yüzde 12'lik artış gösterdi. Türkiye'nin 2024 yılında yaptığı toplam harcama ise 25 milyar dolar olarak açıklandı.
