Avrupa, Starlink’e kendi cevabını arıyor: Fransa’dan Eutelsat’a 1.35 milyar euroluk yatırım

Fransa, Elon Musk’ın Starlink projesine karşı Avrupa’nın teknolojik egemenliğini artırma çabasının bir parçası olarak uydu operatörü Eutelsat’a 1.35 milyar euroluk yatırım yaptı.

Bu hamleyle Fransız devleti şirketin yaklaşık yüzde 30 hissesine sahip olarak en büyük hissedar konumuna gelirken, Eutelsat’ın yalnızca ticari bir aktör değil, 'çift kullanımlı stratejik altyapı sağlayıcısı' olarak konumlandığı mesajı verildi.

Ancak uzmanlar, Eutelsat’ın Starlink seviyesine ulaşabilmesi için ciddi ölçek farklarının bulunduğunu ve yatırımların artırılması gerektiğini vurguluyor.

Arayış sürüyor

Paris merkezli şirket Eutelsat, 2023’te İngiliz uydu şirketi OneWeb ile birleşerek, düşük yörünge (LEO) uydularına dayalı bir iletişim ağı kurmaya başladı. Şirketin LEO uydu sayısı şu an yaklaşık 650. Bu rakam, Starlink’in 7 bin 600’ü aşan küresel uydu ağıyla karşılaştırıldığında oldukça sınırlı kalıyor. Uzmanlara göre, Avrupa'nın uydu genişbant alanında ABD ile rekabet edebilmesi için yalnızca sermaye değil, teknik kapasite, üretim verimi, fırlatma erişimi, spektrum yönetimi ve kullanıcı terminali altyapısı gibi alanlarda da ilerleme kaydetmesi gerekiyor.

İtalya da hazırlıkta

Fransa’nın Eutelsat hamlesi kadar dikkat çeken bir diğer gelişme ise İtalya’dan geldi. İtalyan hükümeti, hem sivil hem askeri kullanıma uygun düşük yörünge uydularından oluşacak ulusal bir konstelasyon oluşturma planının ikinci aşamasına geçmiş durumda. Proje kapsamında 2031 yılına kadar 100’den fazla LEO uydusunun devreye alınması hedefleniyor. Bu sistemin, güvenli iletişim altyapısı ve stratejik veri aktarımı ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlandığı bildiriliyor.

Ayrıca İtalya, Eutelsat ile de görüşmeler yürütüyor. Fransız şirketin, kriptografik güvenli iletişim sunabilecek LEO altyapısıyla, İtalya'nın kamu kurumlarıyla potansiyel bir iş birliğine gitmesi bekleniyor. Bu girişimler, İtalya’nın da tıpkı Fransa gibi yalnızca ticari değil, jeopolitik düzeyde de uzay egemenliğini artırmak istediğini gösteriyor.

AB’nin ortak uydusu: Project Bromo ve IRIS²

Fransa ve İtalya’nın bireysel çabaları, Avrupa Birliği (AB) düzeyinde sürdürülen daha büyük bir stratejinin parçası niteliğinde. AB, Elon Musk’ın Starlink sistemine rakip olacak bir Avrupa uydu konstelasyonu inşa etmek amacıyla Airbus, Thales Alenia Space ve İtalyan savunma sanayi şirketi Leonardo’nun dahil olduğu 'Project Bromo' adlı ortak üretim girişimini yürütüyor.

Bu girişim, AB’nin geliştirmekte olduğu IRIS² (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite) adlı mega uydu projesine doğrudan entegre. IRIS² kapsamında, 290 adet LEO uydusunun 2027’ye kadar yörüngeye yerleştirilmesi ve Avrupa çapında güvenli, egemen, kuantum şifrelemeli iletişim altyapısı sunulması hedefleniyor. Proje, aynı zamanda AB’nin savunma, afet müdahalesi, dijital kapsayıcılık ve stratejik özerklik hedeflerini de destekleyecek.

Bu çerçevede İtalya’nın hem ulusal düzeyde kendi LEO projesini yürütmesi hem de IRIS² ve Project Bromo aracılığıyla AB’nin uydu stratejilerine dahil olması, Avrupa’nın Starlink karşısında yalnızca tek bir operatöre değil, çok katmanlı ve birbirini tamamlayan yapılarla cevap verme stratejisini benimsediğini ortaya koyuyor.

Eutelsat'ın durumu: Potansiyel var, ancak yol uzun

Eutelsat ise aldığı yeni yatırımla birlikte kendisini 'Avrupa'nın tamamen operasyonel tek LEO ağına sahip uydu operatörü' olarak konumlandırıyor. Şirket, Avrupa egemenliği, güvenlik duyarlılığı ve kurumsal hizmet segmentlerinde Starlink’in önüne geçebilecek esnekliğe sahip olduğunu savunuyor.

Ancak Eutelsat’ın eski CEO’su Eva Berneke’nin de nisan ayında kabul ettiği gibi, “Ukrayna ve tüm vatandaşların bağlantı kapasitesini devralacak olsak, bunu başaramazdık” Bu ifade, mevcut kapasitenin Starlink karşısındaki zayıflığını da açıkça gösteriyor. Eutelsat, teknik mimari açısından da farklı bir yaklaşım izliyor: Starlink daha gelişmiş yüksek kapasiteli uydular kullanırken, OneWeb altyapısı hala eski nesil 'bükülmüş boru' mimarisiyle çalışıyor ve bu nedenle ikinci nesil uydulara geçiş gerekliliği ön planda.

Avrupa; Fransa’nın kamu yatırımı, İtalya’nın kendi LEO uydu ağına yönelik planları ve ortak IRIS² ile Project Bromo gibi kapsamlı projelerle artık Starlink gibi özel girişimlerin gölgesinde kalmak istemese de uzmanlar, bu projelerin Starlink seviyesine ulaşması için zamana ve ciddi kaynaklara ihtiyaç var.