Herkes Elon Musk sanıyor ama Tesla’yı o kurmadı
- Elon Musk’la beraber sadece bir otomobil firması olmaktan çıkan Tesla’nın kurucusu bilinenin aksine Trump’ın sağ kolu Musk değil.
- Musk kurucu değil, yatırımcıydı. Tesla’nın temellerini atanlar Martin Eberhard ve Marc Tarpenning oldu. Musk ise şirkete sonradan katılıp yönetimi devraldı.
Elektrikli otomobil devi Tesla, bugün Elon Musk ile özdeşleşmiş durumda. Ancak bu güçlü inanışa rağmen şirketin gerçek kurucuları, 2003 yılında yola çıkan iki mühendis: Martin Eberhard ve Marc Tarpenning. Tesla’nın ismi ise tahmin edileceği üzere alternatif akımın öncüsü Nikola Tesla’dan esinlenerek belirlendi.
Eberhard, şirketin ilk CEO’su olarak görev yaparken Tarpenning mali operasyonları yönetti. Yüksek performanslı elektrikli araçlar üretme hedefiyle yola çıkan bu iki isim, otomotiv sektöründe köklü bir dönüşümün ilk adımını attı.
Elon Musk, Tesla’ya ancak yedi ay sonra, Şubat 2004’te dahil oldu. İlk yatırım turunda 6.5 milyon dolarlık bir katkıyla şirkete ortak olan Musk, aynı zamanda yönetim kurulu başkanı oldu. O dönemlerde şirketin günlük işleyişinde yer almayan Musk, zamanla en büyük hissedar haline geldi.
2007 yılında Tesla içinde yaşanan yönetim anlaşmazlıkları sonucunda Eberhard CEO’luktan alındı. 2008’de Elon Musk, CEO ve baş ürün mimarı görevini üstlenerek şirketin vitrinine çıktı. 2009 yılında sonuçlanan bir hukuki süreç ise şirketin kurucu ortakları arasında Eberhard, Tarpenning, Ian Wright, JB Straubel ve Elon Musk’ı birlikte tanıdı.
Tesla’nın ilk seri üretim modeli olan Roadster, 2008 yılında piyasaya sürüldü. Lityum-iyon batarya hücreleri kullanan ilk elektrikli spor otomobil olarak dikkat çeken Roadster, şirketin pazardaki konumunu belirledi. Ardından gelen Model S, Model X, Model 3 ve Model Y gibi araçlarla Tesla ürün gamını genişletti. 2023 yılında ise Cybertruck tanıtıldı.
Bugün Tesla'nın küresel başarısı büyük ölçüde Elon Musk’ın medya görünürlüğü ve liderlik tarzıyla açıklansa da, şirketin temelleri mühendislik becerisi ve yenilikçi vizyonla atan Eberhard ve Tarpenning’e dayanıyor. Tesla’nın kuruluş hikayesi, yalnızca tek bir figürle değil, kolektif çabayla şekillendi.
Tesla 2025’te protestoların hedefinde
2025 yılına gelindiğinde Tesla, sadece teknolojik başarılarıyla değil, aynı zamanda siyasi bağlantıları ve tartışmalı kararlarıyla da gündemde. Elon Musk’ın, ABD’de kurulan Hükümet Verimliliği Departmanı’nın (DOGE) başkanı olarak atanması, birçok çevrede tepkiyle karşılandı. Özellikle kamu hizmetlerinde kesintiler ve çevre düzenlemelerinin geri çekilmesiyle ilişkilendirilen bu görev, Musk’ın şirketi üzerindeki etkilerini artırdı.
Bu gelişmelerin ardından 'Tesla Takedown' adı verilen küresel protesto hareketi doğdu. ABD’den Avrupa’ya, Kanada’dan Avustralya’ya kadar birçok ülkede Tesla bayileri önünde gösteriler düzenlenmeye başlandı. Protestocular, Tesla’yı boykot etmeye, hisselerini satmaya ve Musk’ın siyasi etkisini azaltmaya çağırdı. Bazı yerlerde bayilere yönelik vandalizm ve kundaklama olayları yaşandı.
Bu kitlesel protestolar Tesla’nın satışlarına da doğrudan yansıdı. Fransa’da Nisan 2025’te Tesla satışları bir önceki yıla göre yüzde 59,4 düşerek 863 adete geriledi. Danimarka’da bu düşüş yüzde 67,2’ye ulaştı. Şirketin ilk çeyrek karı yüzde 71 oranında azalırken, hisse senetleri yılbaşından bu yana yüzde 30’dan fazla değer kaybetti.
'Tesla'ya daha çok zaman ayıracağım'
Bu sırada DOGE'da tasarruf iddiasıyla onlarca federal çalışanının işine son veren, üniversiteler başta olmak üzere birçok kuruma maddi desteği kesen Elon Musk'ın Tesla'yı ihmal ettiği düşüncesiyle CEO'luk görevinden alınacağı iddiaları gündeme geldi. Şirketin bunu yalanlamasının ardından Musk da basın mensuplarına yaptığı açıklamada resmi süresi dolacağı için DOGE'tan ayrılacağını belirterek 'Tesla'ya ağırlık vereceğini' vurguladı.
Musk'ın DOGE'daki resmi görevi 30 Mayıs 2025’te sona erecek. Bu tarih, Musk’a verilen 'özel hükümet görevlisi' statüsünün ABD yasalarına göre en fazla 130 gün sürebilmesinden kaynaklanıyor. Musk, bu tarihten itibaren DOGE’un liderlik pozisyonundan resmen çekilecek.
Musk, Beyaz Saray’daki açıklamasında dışarıdan biri olarak danışmanlık vermeye devam edebileceğini belirtti. “Haftada ortalama bir ya da iki gün katkı sağlamaya hazırım. Bu da muhtemelen her iki haftada bir üç günlüğüne Washington’a gelmek anlamına gelir” diyen Musk, bu katkının 'Başkanın istemesi halinde süresiz' olabileceğini söyledi.
