İran'da VPN kullanımı patladı: İnternet kısıtlamalarına karşı yüzde 700'ün üzerinde artış

İran'da İsrail'in hava saldırılarının ardından getirilen yeni internet kısıtlamaları, ülkede sanal özel ağ (Virtual Private Networks - VPNs) kullanımını rekor düzeye çıkardı. 13 Haziran'dan bu yana VPN kullanımında yüzde 700'ün üzerinde artış yaşandığı bildirildi.

İranlı yetkililer, İsrail’in ilk hava saldırılarının ardından cuma günü yeni internet kısıtlamalarını yürürlüğe koydu. IranWire’ın aktardığına göre, bu adım İran Başsavcısı'nın, 'toplumun psikolojik güvenliğini bozan' içerik üreten medya ve sosyal medya kullanıcılarına yasal işlem tehdidinin ardından geldi.

VPN kullanım istatistiklerini izleyen Top10VPN’in verilerine göre, ülkede en popüler VPN uygulamalarına olan talep, normal seviyenin yüzde 707’sine kadar yükseldi. Artış ilk olarak cuma günü yüzde 425 olarak kaydedildi; ertesi gün bu oran yüzde 530’a ulaştı ve pazar günü yüzde 700’ü aştı. Pazartesi günü için tam verilere ulaşılamasa da, uzmanlar en az yüzde 623’lük bir artış olduğunu belirtiyor.

Top10VPN Araştırma Başkanı Simon Migliano, TechRadar’a yaptığı değerlendirmede, “İranlı vatandaşlar böylesine inanılmaz bir kargaşa yaşarken, İranlı yetkililerin internet kısıtlamaları getirme kararı acımasızca. Bu koşullar altında İranlıların VPN'lere yönelmesi şaşırtıcı değil” ifadelerini kullandı.

VPN sansüründe Çin’den sonra ikinci sıradaydı

VPN’ler, kullanıcıların internet trafiğini şifreleyerek konumlarını gizlemelerine ve İran’da uygulanan coğrafi kısıtlamaları aşmalarına imkan tanıyor. İranlı yetkililer bu durumu uzun süredir engellemeye çalışıyor. 2023 yılında İran, VPN sansüründe Çin’den sonra dünyada ikinci sıraya yerleşmişti. 2024 yılında da İran, VPN sansürü listelerinde üst sıralarda yer aldı.

Geçen sene yasaklanarak 'suç' ilan edildi

2024’ün şubat ayında hükümet, 'yetkisiz' VPN’leri yasakladı ve yasal izin olmadan kullanımını suç haline getirdi. Üç ay sonra ise VPN kullanımını daha da zorlaştırabilecek yeni bir internet tasarısı gündeme geldi. Buna rağmen, VPN benzeri araçların kullanımı yüksek seviyelerde kalmaya devam ediyor. Ocak ayında WhatsApp ve Google Play’e yönelik 2 yıllık yasağın kaldırılmasına rağmen, vatandaşlar internet engellerini aşmaya çalışmayı sürdürüyor.