Havacılık sektörünü bekleyen tehlike: "Yalan söyleyemezsen uçamazsın"
- Reuters’ın kapsamlı araştırması, başta ABD olmak üzere dünya genelindeki birçok havayolu şirketinde görev yapan pilotların, psikolojik sorun yaşadıklarında uçuş lisanslarını kaybetme korkusuyla bunu şirketlerinden gizlediğini ortaya koydu.
- Uzun ve değişken çalışma saatleri, yorgunluk ve performans baskısı altında çalışan pilotlar, şirket içinde damgalanmamak için terapi veya ilaç kullanımlarını gizlediklerini söylüyor.
- ABD’de pilotlar, Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) uçuş uygunluğu için sıkı psikolojik ve fiziksel testlerinden geçmek zorunda. Bu ağır süreç yüzünden sektörde, “Yalan söylemezsen, uçamazsın” söylemi yaygınlaşmış durumda.
Reuters’ın kapsamlı araştırması, başta ABD olmak üzere dünya genelindeki birçok havayolu şirketinde görev yapan pilotların, psikolojik sorun yaşadıklarında uçuş lisanslarını kaybetme korkusuyla bunu şirketlerinden gizlediğini ortaya koydu. Otuzdan fazla pilot ve uzmanla yapılan görüşmeler ile tıbbi araştırmalar, sorunun hem pilotlar hem de yolcular açısından ciddi riskler barındırdığını gösteriyor.
Tedavi edilebilir rahatsızlıklar bile saklanıyor
Pilotlar, kaygı veya depresyon gibi hafif rahatsızlıkları dahi işverenleriyle paylaşmaları halinde derhal uçuşlardan uzaklaştırılabileceklerini, kariyerlerinin bitebileceğini ya da maliyeti yüksek ve uzun süren tıbbi incelemelere tabi tutulabileceklerini belirtiyor.
Uzun ve değişken çalışma saatleri, yorgunluk ve performans baskısı altında çalışan pilotlar, şirket içinde damgalanmamak için terapi veya ilaç kullanımlarını gizlediklerini söylüyor.
Uzmanlar, bu baskının intihar riskini artırabileceği ve tedavi edilmeyen psikolojik sorunların pilotaj hatalarını tetikleyerek kazalara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Trajik örnek: Delta pilotu Brian Wittke’nin intiharı
COVID-19 döneminde artan psikolojik sorunların en çarpıcı örneklerinden biri, 2022’de intihar eden ABD’li Delta Air Lines pilotu Brian Wittke oldu.
Ailesi, 41 yaşındaki Wittke’nin uzun süredir depresyonla mücadele ettiğini ancak “mesleğimi kaybederim” korkusuyla tedavi almayı reddettiğini aktardı.
Delta ve diğer ABD’li havayolları, çalışanlarına gizli danışmanlık programları sunsa da pilotlar arasında “yardım almak kariyeri bitirir” algısının hala güçlü olduğu belirtiliyor.
“Yalan söylemezsen, uçamazsın” baskısı
ABD’de pilotlar, Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) uçuş uygunluğu için sıkı psikolojik ve fiziksel testlerinden geçmek zorunda.
Kaygı bozukluğu veya depresyon bildiren pilotlar geçici olarak işten uzaklaştırılabiliyor, bazı durumlarda ise bir yılı aşan detaylı incelemelerden geçmeleri gerekiyor.
Bu ağır süreç yüzünden sektörde, “Yalan söylemezsen, uçamazsın” söylemi yaygınlaşmış durumda.
2023’te ABD ve Kanada’da 5 bin 170 pilotla yapılan araştırmada da pilotların yarısından fazlası, işten uzaklaştırılma korkusuyla psikolojik destek almaktan kaçındığını söyledi.
Tedavi olanların geri dönüşü uzun ve maliyetli
33 yaşındaki ABD’li pilot Troy Merritt, depresyon ve kaygı sorunu nedeniyle Aralık 2022’de uçuşlara kendi isteğiyle ara verdiğini ve tedaviye başladığını söylüyor.
Ancak sürece göre pilotların en az altı ay ilaç tedavisi görmesi ve binlerce dolara mal olan psikolojik-bilişsel testlerden geçmesi şart. Merritt, bu sürecin kendisine 11 bin dolara mal olduğunu ifade ediyor.
Vaka: Uçuş sırasında motorları kapatmaya teşebbüs eden pilot
Tedavi edilmeyen psikolojik sorunların uçuş güvenliğini riske attığına dikkat çeken uzmanlar, Alaska Airlines’ın eski pilotu Joseph David Emerson örneğini hatırlatıyor.
Emerson, 2023’te görevli olmadığı bir uçuşta kokpitte seyahat ederken uçak motorlarını kapatmaya teşebbüs ettiği gerekçesiyle tutuklanmıştı.
Mahkeme tutanaklarına göre Emerson, polise sanrıya yol açan mantar aldığını ve bir sinir krizi geçirdiğini söylemişti.