Ortadoğu’da gerilim yeniden tırmanıyor
Ortadoğu’da ABD-İran hattındaki tansiyon sert şekilde tırmanırken, bölgeden gelen yeni bilgiler gerilimin çok boyutlu bir krize dönüşebileceğine işaret ediyor. Reuters'ın ABD ve Iraklı kaynaklara dayandırdığı habere göre, Washington yönetimi, Irak’taki Bağdat Büyükelçiliği’nde görev yapan personelin bir kısmını tahliye etmeye hazırlanıyor. Aynı zamanda, ABD ordusu bünyesindeki askeri personelin yakınlarının ve temel olmayan sivil çalışanların, başta Bahreyn ve Kuveyt olmak üzere çeşitli Ortadoğu noktalarından gönüllü olarak ayrılmalarına izin verildiği bildirildi.
İsrail merkezli Kanal 14 televizyonunun geçtiği habere göre ise, ABD, Basra Körfezi'nden geçen tüm petrol tankerlerine yönelik alarma geçti. İran'ın bölgedeki Amerikan varlığına yönelik açık tehditleriyle birlikte, Körfez hattında seyreden tüm ABD bağlantılı gemilerde yüksek güvenlik seviyesi uygulamaya konuldu.
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in talimatıyla başlatılan tahliye sürecinin öncelikli olarak Bahreyn’deki üslerde bulunan asker yakınlarını kapsadığı belirtiliyor. Dışişleri Bakanlığı’nın Bağdat Büyükelçiliği için kısmi tahliye planı oluşturduğu ve bu planın öncelikli olarak ticari yollarla uygulanmasının hedeflendiği, ancak ihtiyaç duyulması hâlinde ABD ordusunun devreye girmeye hazır olduğu kaydediliyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Anna Kelly, gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Dışişleri Bakanlığı, yurtdışındaki Amerikan personelinin güvenlik durumunu düzenli olarak gözden geçirir. Bu tahliye kararı da son yapılan değerlendirme sonucu alınmıştır” ifadelerini kullandı. Başkan Donald Trump’ın da karar hakkında bilgilendirildiği belirtildi.
Bu gelişmeler, Gazze’de 18 aydır süren savaşın etkisiyle bölgede İran-ABD-İsrail üçgeninde zaten kırılgan olan güvenlik dengesinin daha da bozulduğu bir dönemde yaşanıyor. Başkan Trump, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, İran ile süren nükleer müzakerelerin başarısız olması hâlinde Tahran’a doğrudan saldırı düzenlenebileceğini ifade etmişti. Trump ayrıca, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durduracağına dair güveninin “önemli ölçüde azaldığını” vurguladı.
İran Savunma Bakanı Aziz Nasirzadeh ise bu açıklamalara doğrudan yanıt vererek, İran’a yönelik bir saldırı hâlinde ABD’nin bölgedeki üslerinin tereddüt edilmeden hedef alınacağını söyledi. Tahran ayrıca, Hürmüz Boğazı, Umman Körfezi ve Basra Körfezi’nde olası askeri tırmanışlar için açık uyarılarda bulundu.
İngiltere’nin denizcilik ajansı da Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Körfez bölgesinden geçen ticari gemilere yönelik risklerin arttığını belirterek, askeri hareketliliğin önemli su yollarında nakliyeyi tehdit edebileceği uyarısında bulundu.
Tüm bu gelişmelerin etkisiyle Brent petrol fiyatı hızlı bir yükseliş kaydetti. Çarşamba günü petrol fiyatları varil başına 69,18 dolara çıkarak %4’ün üzerinde değer kazandı. Uzmanlar, bölgedeki olası çatışma ihtimalinin küresel enerji piyasalarında yeni bir dalgalanma yaratabileceğine dikkat çekiyor.
ABD, hâlihazırda Irak, Kuveyt, Bahreyn, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerde önemli askeri varlık bulunduruyor. Irak’ta 2.500’den fazla Amerikan askeri görev yaparken, aynı zamanda İran destekli silahlı grupların da ülkede faaliyet gösterdiği biliniyor. Ekim 2023’te Gazze’de başlayan savaşın ardından Irak’taki ABD birliklerine yönelik saldırılar artmış durumda.
Washington yönetimi, bir yandan diplomasi penceresini açık tutmaya çalışırken diğer yandan güvenlik önlemlerini maksimum seviyeye çıkartıyor. Ancak sahadaki hareketlilik ve karşılıklı söylemler, Ortadoğu’nun yeni bir askeri tırmanış eşiğinde olduğunu gösteriyor. Tahliye kararları ve petrol piyasasındaki dalgalanmalar da bu kırılganlığın ekonomik ve jeopolitik etkilerinin genişleyebileceğini gösteriyor.
