Trump yönetimi 9 Temmuz öncesi yoğun baskı uyguluyor, bazı ülkeler için üç haftalık uzatma masada

Washington’da Ticaret Mesaisi: ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ticaret anlaşmazlıklarının çözümü için 9 Temmuz’u son tarih olarak belirleyen Trump yönetiminin, bu tarihe kadar anlaşma sağlayamayan bazı ülkeler için müzakereleri üç hafta daha uzatabileceğini açıkladı. Açıklama, haftasonu boyunca ABD’nin başlıca ticaret ortaklarının Washington’da lobi faaliyetlerini artırdığı, karşılıklı tarifeleri önlemek ya da süre uzatımı almak için temaslarını yoğunlaştırdığı bir dönemde geldi.

Pazar günü CNN’in State of the Union ve Fox News Sunday programlarına katılan Bessent, kalan 72 saatin oldukça yoğun geçeceğini söyledi. Başkan Donald Trump’ın bu hafta ticaret ortaklarına göndermeye hazırlandığı mektupların da tarifelerde son sözü temsil etmediğini, halen masaya yeni teklifler sunulabileceğini ifade etti. Buna göre, tarifelerin yürürlüğe gireceği tarih olan 1 Ağustos’a kadar bazı ülkelerin halen anlaşmaya varma şansı bulunuyor.

Trump yönetimi, ticaret açığını azaltmak amacıyla uyguladığı "karşılıklı tarifeleri", anlaşma sağlanamayan ülkeler için 9 Temmuz’dan itibaren Nisan ayındaki daha yüksek seviyelere geri döndürmeyi planlıyor. Bu politikayla ilgili ilk işaretler haftalar öncesinden verilmişti. Bessent, sürece eşzamanlı olarak çok sayıda ülkeyle yürütülen müzakerelerin nihai aşamayı karmaşıklaştırdığını kabul etti. “Son düzlüğe girerken çok fazla sıkışıklık yaşanıyor,” diyen Bessent, mektupların gönderilmesinin ardından müzakerelerin daha da yoğunlaşacağını belirtti.

Başkan Trump, 4 Temmuz tatili sırasında bazı mektupları imzaladığını ve bunları Pazartesi günü göndereceğini söyledi. Mektupların içeriğine dair detay vermedi ancak bunların farklı miktarlarda para, tarifeler ve ifade biçimleri içerdiğini açıkladı. Bessent, CNN'e yaptığı açıklamada 1 Ağustos’u resmi bir son tarih olarak tanımlamaktan kaçındı. Ancak mektup gönderilen ülkelere, işleri hızlandırmaları ya da tarifelerin eski oranlarına dönmesine izin verme yönünde seçenek sunduklarını ifade etti.

ABD yönetimi, özellikle 18 büyük ticaret ortağına odaklanmış durumda. Bunlar arasında Japonya, Güney Kore, Hindistan, Vietnam ve Avrupa Birliği öne çıkıyor. Bessent, taraflar arasında hâlâ ciddi farklılıklar olduğunu ancak birkaç büyük anlaşmanın imzaya yakın olduğunu söyledi. Buna rağmen Trump yetkilileri, haftalardır anlaşmaların yakın olduğunu belirtmelerine karşın şimdiye dek yalnızca sınırlı bir çerçeve anlaşması İngiltere ile duyuruldu. Çin’le bir ateşkes ilan edildi, Vietnam’la ise kısa bir anlaşma taslağı paylaşıldı.

Trump’ın mektupları, ticaret ortakları üzerindeki baskıyı artırma stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Bu tür hamleler, daha önce de müzakerelerin kritik aşamalarında görülmüştü. Ancak mektupların gerçek birer önlem mi yoksa masada daha fazla taviz koparmayı amaçlayan birer pazarlık aracı mı olduğu belirsizliğini koruyor.

Vietnam ile geçen hafta duyurulan anlaşma sonrasında ülkenin Dışişleri Bakanlığı, ABD’li muhataplarla detayların netleştirilmesi için yakın temas halinde olduklarını açıkladı. Hindistan tarafında ise sürecin farklı bir dinamiği var. Yeni Delhi yönetimi, otomobiller ve parça ithalatına uygulanan yüksek tarifelere karşılık ABD mallarına yönelik karşı vergiler getirme tehdidinde bulunarak müzakerelerde daha sert bir çizgi izlemeye başladı.

Güney Kore de benzer şekilde, özellikle otomobillere uygulanan tarifeler konusunda endişeli. Son günlerde ABD yetkilileriyle son tarihin uzatılması yönünde görüşmeler yürütüyor. Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba da ülkesinin tüm tarife senaryolarına hazır olduğunu, gerekirse “dik durarak” çıkarlarını koruyacaklarını açıkladı.

Görüşme trafiği sadece Asya ülkeleriyle sınırlı değil. Avrupa Birliği ile yürütülen görüşmelerde de belli bir ivme sağlandı. AB üyesi ülkelere Cuma günü verilen brifinglerde, Washington’da yapılan bir dizi görüşmenin ardından teknik düzeyde bir anlaşmanın yakın olduğu bildirildi. Bu gelişme, Avrupa'nın ABD tarifelerine karşı misilleme tehdidini bir süreliğine askıya alabileceğine işaret ediyor.

Güneydoğu Asya’da da dikkat çekici gelişmeler yaşanıyor. Kamboçya, ABD ile bir çerçeve anlaşması üzerinde uzlaşı sağlandığını ve ilişkilerin sıkı biçimde sürdürüleceğini duyurdu. Endonezya, ABD ile kritik mineraller, enerji ve savunma iş birliği konularında kapsamlı bir anlaşmaya yakın olduğunu açıkladı. Tayland ise %36’lık potansiyel gümrük vergisini bertaraf etmek amacıyla, ABD’ye tarım ve sanayi mallarında daha fazla pazar erişimi sunmayı, ayrıca enerji ve uçak alımlarını artırmayı önerdi.

Trump yönetiminin bu yeni tarifeleri, Amerikan piyasaları açısından da önemli bir risk barındırıyor. Geniş kapsamlı ve karmaşık bir gümrük vergisi sisteminin ABD’li ithalatçılar üzerindeki maliyetleri artırması ve buna karşılık yurtdışındaki ekonomilerden misilleme gelmesi ihtimali yatırımcıları tedirgin ediyor. Nisan ayında uygulanan tarifelerin piyasada resesyon korkusu yaratması sonrası Beyaz Saray, geçici olarak bu oranları üç ay süreyle dondurmuştu. Ancak 9 Temmuz itibarıyla bu moratoryum sona eriyor.

Piyasalar, bu süreçte yalnızca anlaşmaların değil, ABD yönetiminin müzakere stratejisinin de yeniden şekillenip şekillenmeyeceğini yakından takip ediyor.