Trump’tan İran’a sert mesaj: Yaptırımlar ısırıcı olacak
ABD Başkanı Donald Trump, İran’a yönelik ekonomik yaptırımları hafifletme planlarından vazgeçtiğini duyurarak, Tahran’a karşı daha sert bir tutum benimseyeceğinin sinyalini verdi. Trump, Truth Social platformunda yaptığı açıklamada, İsrail ile İran arasında varılan ateşkesin ardından İran’a iyileşme şansı tanıyacak bazı seçenekler üzerinde çalıştığını, ancak İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in açıklamaları sonrasında bu çabalarını sonlandırdığını söyledi.
Trump, “Yaptırımların olası kaldırılması ve İran'a tam, hızlı ve eksiksiz bir iyileşme için çok daha iyi bir şans verecek diğer şeyler üzerinde çalışıyordum. Yaptırımlar ISIRICI! Ama hayır, bunun yerine öfke, nefret ve iğrenme ifadesiyle karşı karşıyayım ve yaptırımların kaldırılması ve daha fazlası için tüm çalışmalarımı hemen bıraktım,” ifadelerini kullandı.
İran liderliğine açık bir mesaj veren Trump, “İran Dünya Düzeni akışına geri dönmeli, yoksa işler onlar için daha da kötüye gidecek,” dedi. Hamaney’e yönelik mesajını ise, “SİRKE ile elde ettiğinizden daha fazlasını BAL ile elde ettiğinizi fark etmesini diliyorum,” sözleriyle tamamladı.
Trump’ın açıklamaları, İran ile İsrail arasında yaşanan 12 günlük çatışmanın ardından geldi. Savaş süresince İsrail, İran’ın nükleer ve askeri tesislerini hedef aldı. ABD ise üç ayrı atom tesisini vuran operasyonlara doğrudan müdahale etti. Trump, söz konusu saldırıların etkili olduğunu savundu ve İran’ın mevcut zenginleştirilmiş uranyum stoklarının akıbetiyle ilgili soru işaretleri sürerken, bu tesislerin “yok edildiğini” öne sürdü.
Öte yandan, Hamaney geçtiğimiz perşembe günü yayınlanan önceden kaydedilmiş bir video mesajında, İran’ın bu çatışmadan “zaferle” çıktığını ve Amerika’nın yüzüne “sert bir tokat” attığını iddia etti. Bu ifadeler, Trump’ın İran’a karşı sertleşmesinin doğrudan nedeni olarak yorumlandı.
Ateşkesin bu hafta yürürlüğe girmesine rağmen, tarafların erken aşamalarda bazı ihlallerde bulunduğu bildirildi. Buna karşın ateşkes genel hatlarıyla korunuyor. Ancak çatışmaların sona ermiş olması, İran’ın nükleer programı etrafında şekillenen diplomatik sürecin yeniden rayına oturması için yeterli görünmüyor.
Trump, geçtiğimiz çarşamba günü yaptığı açıklamada ABD ile İran’ın gelecek hafta bir araya gelebileceğini ve “bir anlaşma imzalayabileceklerini” belirtmişti. Ancak İran yönetimi, görüşmelerin yeniden başlamasının planlandığına dair haberleri yalanladı.
Beyaz Saray ise, Trump’ın Çin’in İran petrolünü almaya devam etmesine olumlu yaklaştığını ima eden sözlerine rağmen, bu durumun ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları gevşettiği anlamına gelmediğini açıkladı. Washington’un resmi pozisyonunun hâlen yaptırımların yürürlükte kalması yönünde olduğu vurgulandı.
Trump’ın İran’a yönelik mesajları, 2024 seçimlerinden sonra yeniden başkanlık koltuğuna oturması halinde Orta Doğu politikasının sertlik ekseninde şekilleneceğine dair güçlü işaretler sunuyor. İsrail’in İran’a yönelik askeri hamlelerine verdiği destek, Tahran’a yönelik ekonomik baskıyı artırma kararlılığı ve nükleer müzakerelere dair belirsiz yaklaşımı, ABD-İran ilişkilerinin kısa vadede normalleşme ihtimalini ciddi şekilde zayıflatıyor.
