Vatikan'da 'yolsuzluk' kültürü: Ekonomi alarm veriyor
- Katolik Kilisesi'nin lideri Papa Francis'in hayatını kaybetmesinin ardından gözler Vatikan'a çevrildi. Bir sonraki papayı seçmek için bugün Vatikan’da bir araya gelen kardinaller, mali kırılganlıkla karşı karşıya. Yetkililer, Vatikan’da bir yolsuzluk kültürü olduğunu söylüyor.
Papa Francis, 11 Şubat’ta Katolik Kilisesi’ne sadık olan destekçilerden bağış istemek için bir papalık direktifi imzaladı. Direktifi imzaladıktan yaklaşık üç hafta sonra yaşamını yitirdi. Bir sonraki papayı seçmek için bugün Vatikan’da bir araya gelen kardinallere Vatikan’ın mali kırılganlığına işaret eden bir rapor sunuldu. Rapora, en yüksek bağışçı sayısına sahip ülkeler arasında yer alan Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya’da görevli kardinaller destek verdi. Wall Street Journal, Vatikan Bankası’nda çalışan yetkililer ve seçime katılan kardinallerin de dahil olduğu bir grup denetleyiciyle bir araya geldi.
- Yolsuzluk kültürü: Wall Street Journal’ın haberine göre, buluşma gizli tutuldu ve yeri mesajlaşma uygulaması Signal’de paylaşıldı. Buluşmanın gizli olmasının sebebi, “Vatikan’ın bilançosunun kötüleşmesine bağlı oluşan şüphe atmosferi”. Yetkililer, Vatikan’da Papa Francis’in de yenemediği bir “yolsuzluk kültürü” olduğu görüşünde. Vatikan Bankası’nın varlıklarını yöneten ikinci bir bankanın Papa Francis hayata veda etmeden önce Vatikan ile çalışmayı bıraktığı da iddialar arasında.
Vatikan’ın mirası neler içeriyor?
Vatikan, finans sektöründe çalışan kişilerin yüzdesinin en yüksek olduğu ülkelerden biri. Muhafızların maaşlarının ödenmesini de içeren kamu hizmetleri için müze bilet satışlarından destek alınıyor. Yılda yedi milyon kişinin ziyaret ettiği Vatikan, vergi toplamıyor. Müzede Michelangelo, Caravaggio ve Leonardo gibi ressamların eserleri sergileniyor. Aralarında Eski ve Yeni Ahit’in eski Yunanca el yazmalarının da olduğu 1 milyondan fazla nadir kitap Vatikan Kütüphanesi’nde tutuluyor. Sistine Şapeli, mali kayıtlarda bir avro değerinde listeliyor. Bu listeleme biçiminin, kilisenin paraya değil; eserlerin dini ve kültürel anlamlarına değer verdiğinin bir kanıtı olduğu düşünülüyor.
12 yıl önce Vatikan’ın başına gelen Papa Francis, mali işleri kontrol etmesi için işe profesyonel bir muhasebeci aldı. Harcama kayıtlarının tutulması konusunda eğitim atölyeleri düzenlenmesini istedi. Sistine Şapeli ve Aziz Petrus Bazilikası’nın giderleri kilise destekçilerinin bağışları tarafından karşılandı. 19. yüzyılın ortasında da şu anda Orta ve Kuzey İtalya’da bulunan tarım arazilerini vergilendirerek gelir akışı sağlanmıştı. 1870 yılında sona eren bu uygulamadan sonra geriye bugün de kullanımda olan Vatikan arazileri kaldı.
Kara para aklama iddiaları merkezde
Vatikan, tarihi boyunca çok sayıda iddianın merkezinde yer aldı. Kara para aklama, bu iddialardan biri. 2005’te İtalya’ya kıyasla yüzde 30 oranında daha uygun fiyatlı benzin satan Vatikan’ın mali hesapları Avrupa Birliği’nin mali suçlar gözlemcisi Moneyval tarafından inceleme altına alındı. 2012’de Vatikan’ın finansal standartları karşılamadığını bildiren Moneyval, Vatikan’ı kara para aklama ve terör finansmanını önlemek için tedbir almaya çağırdı. Moneyval, Vatikan Bankası’nın kara para aklama kurallarını sıkılaştırmaması halinde kara listeye alınacağı konusunda uyardı. 2013’te İtalya’nın merkez bankası Vatikan’a yapılan elektronik ödemeleri engelledi.
Bütçe açığı üç kat arttı
2015’te Papa Francis, Vatikan maliyesini yönetmek üzere yeni bir ekonomi sekreterliği kurdu. Aynı yıl, Vatikan Doktrin Ofisi’nin banka hesabında 500 bin dolardan fazla paranın eksik olduğu öne sürüldü. 2020’de Başpiskopos Giovanni Angelo Becciu’nun kar amacı gütmeyen bir grup aracılığıyla 100 bin dolardan fazla parayı zimmetine geçirdiği iddia edildi.
Papa Francis, 250 kardinalin maaşlarını üç kez kesti. 2023’te üst düzey yetkililerin Vatikan konutlarında oturmak için yararlandığı indirimi iptal edeceğini açıkladı. Eylül 2024’te, Vatikan’ın “sıfır açık” vermesi gerektiğini belirten bir mektup yayınladı. Bütçe açığı, göreve geldiği günden vefatına kadar geçen sürede üç katına çıktı.
Seçim başlıyor
Bugün Papa Francis’in halefinin seçilmesi için 70 ülkeden 133 kardinal Vatikan’da buluştu. Konklav olarak adlandırılan bu seçimin kaç gün süreceği belirsiz. Perşembe günü itibarıyla Papa belirlenene kadar en fazla iki oylama yapılacak.
