ABD başkanlık seçimleri 2024
Amerika Birleşik Devletleri 5 Kasım 2024'te 60. defa yeni başkanını seçmek için sandık başına gitti. Her dört yılda bir yapılan başkanlık seçimlerinde süreç şu şekilde ilerliyor.
Seçimden önceki yılın bahar aylarında adaylar, başkanlık için yarışmak üzere Federal Seçim Komisyonu'na kayıt yaptırdı. Kayıt için federal bir son tarih olmasa da, başka gereklilikler var.
Adaylar adaylık niyetlerini açıkladı. Seçimden önceki yılın yazından seçim yılının baharına kadar
ön seçim ve parti içi tartışmaları yapıldı. Seçim yılının ocak-haziran aylarında eyaletler ve partiler başkanlık ön seçimleri ve parti toplantıları düzenledi. Temmuzdan eylül ayının başına kadar
partiler, başkan adaylarını seçmek için aday belirleme kongreleri düzenledi. Kongreden hemen önce veya kongre sırasında, başkan adayı başkan yardımcısı adayını duyurdu. Eylül ve ekim aylarında adaylar başkanlık münazaralarına katıldı. Kasım ayının başı seçim günü. Kasım ayının ilk salı gününde gerçekleşti. 20 Ocak yeni başkan için yemin töreni günü.
2024 ABD Başkanlık seçimlerinde 21 Temmuz 2024 tarihine kadar, aslında Demokrat Parti adayı ve mevcut ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhuriyetçi Parti adayı bir önceki ABD Başkanı Donald Trump'ın yarışta olması bekleniyordu. Fakat Biden ve Trump arasında Haziran 2024'teki canlı münazarada Biden'ın Trump'a karşı çok zayıf kaldığı yönündeki eleştirilerin ardından Biden'a adaylıktan çekilmesi çağrıları yapıldı. Biden'ın yarışa devam edeceği açıklamalarına karşılık Cumhuriyetçi aday Donald Trump'a Pensilvanya eyaletinde düzenlediği bir miting sırasında 13 Temmuz 2024'te suikast girişiminde bulunulması ve bu girişimden Trump'ın hafif yarayla kurtulması sonrasında tüm anketlerin Trump lehinde dönmesi Biden'ı bu ısrarından vazgeçirdi ve Biden 21 Temmuz 2024 tarihinde yaptığı bir açıklamayla adaylıktan çekildiğini, yerine ise yardımcısı Kamala Harris'i aday gösterdiğini duyurdu.
Harris, doğal aday olarak Demokrat Parti'deki diğer adaylara karşı aday adaylığını kabul etti ve başkan adayı olmak için çalışacağını söyledi.
ABD anayasası bir ABD vatandaşının başkan adayı olabilmesi için, ABD vatandaşı olarak doğması, en az 35 yaşında olması ve en az 14 yıldır da ABD'de ikamet ediyor olmasını yeterli görüyor. Fakat anayasa, bir kişinin iki defadan fazla aday olmasını yasaklıyor.
Kasım ayında gerçekleşen seçim aslında ABD vatandaşlarının seçiciler kurulunu seçmesi için yapılıyor. Aralık ayında ise seçilen bu kurul, başkan ve başkan yardımcısını seçer.
ABD'de senato seçimleri aslında iki yılda bir olmak üzere toplamda 6 yılda bir tamamen değişecek şekilde parçalı olarak yapılıyor. Buradaki amaç her iki yılda bir farklı sınıftan senatörlerin senatoda yer alabilmesini sağlamak. Böylece her iki yılda bir Senato'nun üçte biri değişirken Temsilciler Meclisi'nin tamamı değişir. Seçiciler kurulu da Senato ve Temsilciler Meclisi'nin toplam üye sayısı olan 538 delegeden oluşur.
Delege sayısı 270'i aşan aday, başkanlık seçimini de kazanmış olur. ABD'deki seçim sistemi halktan daha fazla oy almasına rağmen başkan seçilememiş adaylar da yaratmıştır. Örneğin Donald Trump, aslında rakibinden 3 milyon daha az oy almasına rağmen ABD Başkanı olmayı başarmış çünkü delege sayısında rakibini geçmişti.
Delege dağılımları ise eyaletlerin nüfusu ile orantılı olarak belirlenir. Nüfusu 1 milyonun altında olan eyaletler sadece 3 delege ile temsil edilirken nüfusu onlarca milyon olan eyaletlerde bu sayı 30-40 hatta 50'yi geçebiliyor.
2024 seçimlerinin normalde oldukça çekişmelic geçeceği konuşulsa da Trump, Harris'e karşı resmi olmayan ilk verilere göre rahat bir zafer elde etmiş gibi görünüyor. Senato'yu kazanmasının kesinleşmesinin ardından Trump yaptığı zafer konuşmasında Temsilciler Meclisi'nde de çoğunluğu elde edeceklerini iddia etti.
