Yapay zeka ile Ege Denizi’ndeki binlerce depremin nedeni ortaya çıktı
- Santorini çevresinde 2025’in başında kaydedilen 28 binden fazla depremin, yer altından yükselen 300 milyon metreküplük magma hareketinden kaynaklandığı ortaya çıktı.
- Almanya’daki araştırmacıların yapay zekâ ve deniz tabanı sensörleriyle yürüttüğü çalışmaya göre magma, deniz tabanının 4 kilometre altına kadar ulaştı; bu süreçte en büyüğü 5’in üzerinde olan binlerce deprem meydana geldi.
Ege Denizi’nde, 2025’in başında Santorini adası çevresinde meydana gelen 28 binden fazla depremin nedeni belirlendi. Almanya’daki Helmholtz Jeobilim Merkezi (GFZ) ve GEOMAR Okyanus Araştırmaları Merkezi tarafından yürütülen araştırmaya göre depremler, yer kabuğunun derinliklerinden yükselen büyük bir magma hareketinden kaynaklandı.
300 milyon metreküp magma yükseldi
Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre yaklaşık 300 milyon metreküp magma, deniz tabanının 4 kilometre altına kadar ilerledi. Bu süreçte magma, çevresindeki kayaları kırarak binlerce depremi tetikledi. Bölgedeki en şiddetli sarsıntılar 5 büyüklüğünün üzerine çıktı.
Santorini ve Kolumbo yanardağı bağlantısı
Araştırma, Santorini’deki küçük yükselme ve çöküş hareketlerinin, yakınlardaki Kolumbo sualtı yanardağı ile hidrolik bir bağlantıya işaret ettiğini ortaya koydu. Bu, iki volkan arasında daha önce bilinmeyen bir ilişki olduğunu gösteriyor.
Yapay zeka ve sensörler süreci izledi
GFZ ekibi, devasa sismik veri setlerini analiz etmek için özel bir yapay zeka yöntemi geliştirdi. GEOMAR ise Kolumbo krateri çevresine yerleştirilen deniz tabanı sensörleriyle hem sismik sinyalleri hem de deniz tabanındaki 30 santimetreyi bulan çökmeyi kaydetti. Böylece magma akışının zamanı, yönü ve hızı yüksek doğrulukla takip edildi.
Bilim insanları uyardı
Araştırmacılar, bu verilerin gelecekte bölgedeki volkanik faaliyetlerin daha iyi izlenmesine yardımcı olacağını vurguluyor. GEOMAR’dan Prof. Heidrun Kopp, “Bulgularımız düzenli olarak Yunan makamlarıyla paylaşılıyor. Amacımız, olası yeni depremlerde en hızlı ve doğru değerlendirmeyi sağlamak” dedi.
Atina Üniversitesi’nden Prof. Paraskevi Nomikou ise, “Böylesine aktif bir jeolojik bölgede süreçleri anlamak, halkın güvenliği için hayati önem taşıyor” ifadelerini kullandı.
Uzmanlar, Santorini ve Kolumbo çevresindeki bilimsel gözlemlerin devam ettiğini ve bu tür çalışmaların gelecekte volkanik tehlikelerin erken tespitinde kritik rol oynayacağını belirtiyor.
