Çin'in rafine yakıt ihracatı 16 ayın zirvesine yükseliyor
Çinli rafineriler, rafine yakıtlardaki yüksek kârlılık ve mevcut ihracat kotalarının henüz tamamen kullanılmamış olması sayesinde Temmuz ayında ihracatlarını hızla artırıyor. Kpler’in derlediği verilere göre, orta ve hafif damıtık ürünlerden oluşan sevkiyatın bu ay 26,63 milyon varile, yani günlük 859 bin varile ulaşması bekleniyor. Bu miktar, Haziran ayında kaydedilen 796 bin varil/gün seviyesinin üzerinde gerçekleşiyor. Aynı zamanda Mart 2024’teki 1,06 milyon varil/gün seviyesinden bu yana en yüksek aylık rakam olma özelliği taşıyor.
Rafinerilerin üretim kapasitelerinde hâlâ önemli bir boşluk bulunurken, dizel ve jet yakıtının temel bileşeni olan gaz yağında oluşan yüksek kâr marjları, bu kapasitenin ihracata yönlendirilmesini cazip hale getiriyor. Singapur piyasasında 10 ppm gazyağı için ölçülen crack spread, yani varil başına kâr marjı, temmuz sonunda 20,43 dolar seviyesine geriledi. Bu değer, 18 Temmuz'daki 22,85 dolarlık zirvenin altında kalsa da, mart sonunda görülen yılın en düşük seviyesi olan 13,05 dolardan yüzde 56 daha yüksek olması dikkat çekiyor.
Kpler, Çin’in sadece Temmuz ayında 6,22 milyon varil gaz yağı ihraç edeceğini öngörüyor. Bu rakam, Haziran 2024’teki 3,56 milyon varilin oldukça üzerinde. LSEG Oil Research ise daha da iyimser bir tahminde bulunuyor ve Temmuz gaz yağı ihracatını 6,55 milyon varil olarak hesaplıyor. Bu da Haziran’daki 3,13 milyon varilin iki katından fazla bir artış anlamına geliyor.
Jet yakıtı ve diğer orta damıtık ürünlerde de benzer bir eğilim söz konusu. Kpler, Temmuz ayındaki sevkiyatların 9,59 milyon varile ulaşacağını tahmin ediyor. Bu seviye, Ocak ayından bu yana görülen en yüksek ihracat hacmi. Haziran ayında bu miktar 8,65 milyon varil olarak kaydedilmişti.
İhracat potansiyelinin önümüzdeki aylarda daha da artması muhtemel görünüyor. Bunun temel nedenlerinden biri, rafinerilerin henüz tam olarak kullanmadığı ihracat kotaları. Çin yönetimi 2025 yılı için rafinerilere toplam 45 milyon tonluk ihracat kotası tanımış durumda. Ancak resmi gümrük verileri, yılın ilk yarısında rafine ürün ihracatının 27,19 milyon tona düştüğünü ve 2024’ün aynı dönemine göre yüzde 9,7 azaldığını gösteriyor. Bu fark, ikinci yarıda daha fazla ihracat için alan olduğuna işaret ediyor.
Çinli rafineriler yalnızca ihracat değil, üretim tarafında da hızlanmış durumda. 15 Temmuz’da açıklanan verilere göre, Haziran ayında rafineri üretimi yıllık bazda yüzde 8,5 artarak 15,15 milyon varile ulaştı. Bu düzey, Eylül 2023’ten bu yana görülen en yüksek günlük işleme oranı oldu. İkinci çeyreğin başında petrol fiyatlarının gerileme eğiliminde olması, rafinerilerin daha ucuza temin ettiği ham petrolü işleyip yüksek fiyatlı rafine ürünlere dönüştürmesini kolaylaştırdı.
LSEG verileri, benzin ihracatının da Temmuz’da 6,7 milyon varile yükseleceğini gösteriyor. Bu, Mart ayından bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye işaret ediyor. Haziran ayında bu rakam 5,7 milyon varildi. Benzin kâr marjı, dizel kadar yüksek olmasa da halen güçlü sayılabilecek seviyelerde. Singapur piyasasında pazartesi günü benzin marjı 7,43 dolar olarak ölçüldü. Bu seviye, 21 Ocak’taki 3,68 dolarlık yılın en düşük seviyesinin iki katından fazla.
Rafine yakıtların fiyat seviyeleri, ihracatın cazibesini koruyor. Küresel ticaret akışında yaşanabilecek değişiklikler de Çin lehine yeni fırsatlar yaratabilir. Avrupa Birliği’nin, Rus ham petrolünden üretilen yakıtların ithalatına yönelik yeni yaptırımları, Hindistan gibi ülkelerdeki rafinerileri zorlayabilir. Bu ülkeler, indirimli Rus petrolünü işleyip Avrupa’ya yakıt ihraç ediyordu. Ancak yeni yasaklarla birlikte Avrupa’nın yeni tedarikçilere yönelmesi bekleniyor. Çinli rafineriler de Rus petrolü kullanmayan tesislerini belgeleyebildikleri sürece Avrupa pazarına yeniden girmeyi deneyebilir.
Mevcut durumda Çin’in Avrupa’ya rafine ürün ihracatı oldukça sınırlı. Ancak Hindistan gibi tedarikçilerin alternatif pazar arayışına girmesi ve Avrupa’nın arz ihtiyacını karşılayacak yeni kaynaklara yönelmesi, Çin’i küresel rafine ürün ticaretinde daha merkezi bir konuma taşıyabilir.
