135 milyar liralık 'bahşiş' meselesi

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) ve Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TÜRYİD) sektör çalışanlarının ve sendikaların katılımı ile bir toplantı düzenledi.

Toplantının konusu ise torba kanunda olan ancak sonradan çıkarılan bahşiş düzenlemesiydi.

CNBC-e'ye konuşan TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl ve TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer, torba kanundan çıkarılan bahşiş düzenlemesinin sektörün kanayan yarası olan istihdam sorununu tetikleyeceğini söyledi.

Toplantıda söz alan restoran çalışanları son yıllarda nakit bahşiş ödemelerinin toplam cironun yüzde 1'ine kadar gerilediğini ifade etti.

Ramazan Bingöl: Bahşiş meselesi ancak torba kanunla çözülür

TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl, "Kimse artık yanında nakit taşımıyor. Bu bahşişlerde önemli bir düşüşe neden oldu. Kredi kartı ile alınan hizmet bedelinde ise prim ve vergi devreye girince işçinin kaybı yüzde 50'yi buluyor. Oysa biz sektör olarak bahşiş düzenlemesini kendimiz talep etmiştik. Bu düzenleme ile ödenen bahşişin yüzde 90'ı işçiye kalacak. Bunu sektörümüzde faaliyet gösteren 2 milyon personel talep ediyor. Ancak gereksiz tartışmalarla yanlış bilgilendirmeler yapıldı ve düzenleme torba kanundan çıkarıldı. Biz Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan bahşiş düzenlemesinin yeninden torba kanuna eklenmesini talep ediyoruz" dedi.

"Elimizdeki elemanı tutamıyoruz"

Bahşiş gelirlerinin yıldan yıla azaldığını vurgulayan Bingöl, "Bu durum personel bulmamızı zorlaştırıyor. Elimizdeki elemanları da tutamıyoruz. Çalışanlarımızın bahşiş gelirleri ancak torba kanundaki uygulama ile çözülebilir" diye konuştu.

TÜRES ve TÜRYİD tarafından yapılan çalışmaya göre yeme içme sektörü 2024'te 900 milyar liralık gelir bekliyor. Sektöre göre buradaki bahşiş potansiyeli 90 milyar lira ile 135 milyar lira arasında. Buradan devlete gidecek vergi tutarının ise 9 ila 13 milyar lira arasında olması hesaplanıyor.

Kaya Demirer: Bahşiş ekonomisinin tamamı kayıt dışı

100 milyar lirayı bulan bahşiş ekonomisinin yüzde 95 oranında kayıt dışı olduğunu belirten TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer, "Burada devletin şu ana kadar bir kazancı yok. Bahşişin kredi kartı ile alınması aynı zamanda sektördeki genel kayıt dışılığı da azaltacak. İşçiler de işveren de devlet de kazanacak" ifadelerini kullandı.

Demirer: Bahşiş gelirleri yıldan yıla katlanabilir

Buradan elde edilecek gelirde işverene gidecek bir miktar bulunmadığını söyleyen TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer, "İşverenin bahşişlerden bir beklentisi yok. Biz çalışanların bahşiş gelirlerinin düşmesi ile sektörden ayrılmasından rahatsız durumdayız. Çünkü çalıştıracak personeller bulamıyoruz. Aksine bu düzenleme iş bahşişlerin yıldan yıla kat kat artacağını biliyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

Torba kanunda istenilen bahşiş uygulaması nasıl işleyecekti?

Hesap ödemesi sırasında pos cihazlarında müşteriye bahşiş verme seçeneğinin ayrıca sunulacağını anlatan TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer, şöyle devam etti: "Müşteriler isterse farklı oranlara göre bahşiş verebilecek. Pos cihazları ile yapılan tahsilat çalışanların maaş hesabı gibi oluşturulacak bahşiş hesabına aktarılacak. İşverenin bu konuda bir dahili olmayacak. 100 liralık bir bahşişte daha önce çalışanın cebine 40-50 lira girerken şimdi 90 lira girecek. Çalışanın da huzuru artacak."

"Bahşişler kredi çekerken bordroda gösterilebilecek"

TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl, gelirlerin kayıt altına alınması ile birlikte çalışanların bordrolarında bahşiş gelirlerinin görüleceğini bu durumun da kredi çekimlerinde avantaj olacağını söyledi. Bingöl, Türkiye'de belki de ilk kez işveren ve işçinin aynı düzenleme üzerinde uzlaştığını anlattı.

"Pahalılık algısı turizme zarar veriyor"

TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl ve TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer sektördeki son duruma ilişkin genel değerlendirmelerde de bulundu. Bingöl, "Türkiye'de pahalı menüler var algısı turizme zarar veriyor. Bu algıyı yıkmamız lazım. Bodrum gibi bölgelerde rezervasyonlar düşüyor. Biraz abartılıyor. Şu saatten sonra da kimsenin zam yapacağı yok" dedi.

"İnsanların cebinde artık o kadar hesap ödeyecek para yok"

Demirer ise "Önemli ve zor bir viraja giriyoruz. Hep beraber kemeri sıkıyoruz. Enflasyonun aşağı inmesini bekliyoruz. Enflasyon hala çok yüksek. Her sektörde fiyatlar artıyor. Burada önemli olan artık insanların cebinde önceki kadar o restoranda hesap ödeyecek paranın bulunmaması. Genel burada bazı fırsatçılar dışında işverenin bir suçu yok" şeklinde konuştu.