Karpuzda üretici-market fiyat farkı yüzde 614
- Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, temmuzda markette 37 ürünün 19'unda fiyat artışı, 17'sinde ise fiyat azalışı görüldü. Üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 613,8 ile karpuzda gerçekleşti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar yaptığı açıklamada, temmuz ayı üretici ve market fiyatları ile girdi maliyetlerindeki değişimlere ilişkin değerlendirmede bulundu.
İran-İsrail çatışmalarının başta üre olmak üzere gübre fiyatlarını yüzde 40'lara varan oranda artırdığını anımsatan Bayraktar, ateşkes ilan edilmesine rağmen söz konusu fiyatların yüksekliğini koruduğunu belirtti.
Bayraktar, temmuzda bir önceki aya göre DAP gübresinin yüzde 10,4, 20.20.0 kompoze gübresinin yüzde 8, amonyum sülfat gübresinin yüzde 2 ve kalsiyum amonyum nitrat gübresinin yüzde 1 arttığını ifade etti.
Üre gübresinin yüzde 1,5 oranında düştüğü bilgisini veren Bayraktar, "Yıllık bazda üre gübresi yüzde 90, DAP gübresi yüzde 55, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 46, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 40 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 32 oranında artmıştır." ifadesini kullandı.
Mazot fiyatlarının ise aylık yüzde 9,3, yıllık yüzde 23,4 arttığına işaret eden Bayraktar, hayvancılıkta kullanılan besi yemi fiyatının yıllık yüzde 34, süt yeminin ise yüzde 31 oranında yükseldiğini belirtti.
Bayraktar, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği adına gübre başta olmak üzere tarımsal girdilere çiftçilerin erişimi konusunda tedbirler alınması gerektiğini anlattı.
Üretici-market farkı ne kadar?
Bayraktar, temmuzda üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 613,8 ile karpuzda görüldüğüne dikkati çekerek, şu ifadelere yer verdi:
"Karpuzdaki fiyat farkını yüzde 295,8 ile patlıcan, yüzde 275,3 ile salatalık, yüzde 247,6 ile yeşil soğan, yüzde 242,8 ile havuç takip etti. Karpuz 7,1 kat, patlıcan 4 kat, salatalık 3,8 kat, yeşil soğan 3,5 kat, havuç 3,4 kat fazlaya satıldı. Üreticide 1 lira 18 kuruş olan karpuz markette 8 lira 42 kuruşa, 7 lira 50 kuruş olan patlıcan 29 lira 68 kuruşa, 6 lira olan salatalık 22 lira 52 kuruşa, 10 lira olan yeşil soğan 34 lira 76 kuruşa, 12 lira olan havuç 41 lira 13 kuruşa satıldı. Temmuzda fiyatı en fazla artan ürün hem üreticide hem markette limon olurken fiyatı en fazla düşen ürün markette kabak, üreticide ise yeşil soğan olarak belirlendi. Temmuzda markette 37 ürünün 19'unda fiyat artışı, 17'sinde ise fiyat azalışı görüldü. Bir üründe ise fiyat değişimi olmadı."
Temmuzda markette fiyatı en fazla artan ürünün yüzde 37,8 ile limon olduğu bilgisini veren Bayraktar, limondaki fiyat artışını yüzde 14,3 ile yumurta, yüzde 12,8 ile elma, yüzde 5 ile kuru incir ve yüzde 3 ile mısırözü yağının takip ettiğini bildirdi.
Bayraktar, markette fiyatı en fazla azalan ürünün ise yüzde 42,6 ile kabak olduğunu, bu fiyat düşüşünü yüzde 39,8 ile karpuz, yüzde 31,5 ile patates, yüzde 24,6 ile kuru soğan ve yüzde 19,5 ile yeşil soğanın izlediğini kaydetti.
Temmuzda üreticide 29 ürünün 10'unda fiyat artışı 14'ünde fiyat düşüşü görüldüğünü, 5 üründe fiyat değişimi olmadığını aktaran Bayraktar, üreticide en çok fiyat düşüşünün yüzde 41,2 ile yeşil soğanda görüldüğünü ifade etti.
Bayraktar, yeşil soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 41 ile karpuzun, yüzde 39,1 ile patatesin, yüzde 38,5 ile patlıcanın, yüzde 38,3 ile kabağın izlediğini vurguladı.
Üreticide en çok fiyat artışının yüzde 55,6 ile limonda görüldüğüne işaret eden Bayraktar, bu artışı yüzde 29,6 ile yeşil mercimek, yüzde 27,5 ile sivri biber, yüzde 17,8 ile yumurta ve yüzde 13,1 ile kırmızı mercimeğin izlediğini belirtti.
Üreticide fiyat değişiminin nedenleri
Bayraktar, kırmızı ve yeşil mercimek fiyatının yeni sezonda rekoltenin düşük olması nedeniyle yükseldiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Sivri bibere olan talebin artması bu üründe fiyatların yükselmesine sebep oldu. Patlıcan ve kabakta arzın artması fiyatların düşmesine yol açtı. Yumurta fiyatlarındaki artış arz ve talepteki değişimlerden kaynaklandı. Karpuzda arz artışının yanı sıra talebin düşük olması üreticide fiyatları düşürdü. Limonda depoda uzun süre beklemeden kaynaklı fire oranları yükseldi. Arzdaki azalmayla birlikte limon fiyatları arttı. Temmuz ayının ortalarında hasadın yoğunlaşmasıyla arz artışı patates fiyatlarını düşürdü. Yeşil soğandaki fiyat düşüşü talepteki azalmadan kaynaklandı."
