Polonya haftada 4 gün mesaiyi test ediyor: İş verimliliği mi, ekonomik risk mi?

Polonya, 1 Temmuz 2025 itibarıyla haftalık çalışma süresini kısaltan pilot uygulamayı resmen başlattı.

Yeni model, haftada 4 gün 32 saat ya da 5 gün 35 saat çalışılmasına olanak tanıyor.

Ülkedeki bazı kurumlar kısa çalışma haftasına geçmeye başladı. Poznan merkezli bitkisel ürün şirketi Herbapol ile Wloclawek, Ostrzeszow, Swiebodzice ve Leszno gibi şehirlerdeki bazı belediyeler, bu yeni modeli deneyenler arasında yer alıyor. Uygulamanın ilk sonuçlarına göre, çalışanların motivasyonu ve iş kalitesi artarken stres düzeylerinde düşüş gözlemlendi.

Çalışma süresinin kısaltılması fikri, Polonya için yeni değil. Avrupa Birliği’nin (AB) en uzun süre çalışan ülkeleri arasında yer alan ülkede aşırı iş yükünden yakınan çalışanlar, özel yaşamlarına, ailelerine ve sağlıklarına zaman ayıramamaktan şikayet ediyor. Bu nedenle bu konuda kamuoyunda ciddi tartışmalar yaşandı.

KOBİ'ler çekimser

Polonya’daki işverenler dört günlük mesai uygulamasına farklı tepkiler veriyor. Özellikle teknoloji ve yaratıcı sektörlerde faaliyet gösteren büyük firmalar bu modele olumlu bakarken, bazı şirketler halihazırda esnek çalışma saatlerini test ediyor.

KOBİ’lerde ise çekince hakim. Küçük ve orta ölçekli işletmeler, kısa mesainin nakit akışında bozulmaya, gelir kaybına ya da ek personel ihtiyacına neden olabileceği endişesini taşıyor. Bu nedenle hükümet, pilot uygulama kapsamında mali destek sunarak şirketlerin bu modeli risksiz şekilde test etmesini sağlamayı hedefliyor.

Verimlilik mi, maliyet baskısı mı?

Yeni modele dair ekonomik analizler iki farklı görüşü ortaya koyuyor. Destekleyenler, daha kısa sürede daha verimli iş çıkabileceğini savunuyor. Araştırmalara göre, azalan iş saatlerine rağmen verimlilik artabiliyor, hata oranı düşüyor ve ekip içi yaratıcılık artıyor.

Uzmanlar ise bu tür uygulamaların şirket maliyetlerini artırabileceği, bunun da rekabet gücünü zayıflatabileceği ve ülke ekonomisinin büyüme hızını yavaşlatabileceği görüşünde. Polonya hükümeti ise bu riskleri yönetmek amacıyla pilot uygulamayı veriye dayalı bir şekilde yürütmeyi planlıyor.

Küresel örnekler uygulamayı teşvik etti

İzlanda, Belçika, İspanya ve Japonya gibi ülkelerde daha kısa çalışma haftası modelleri ya pilot olarak denendi ya da kalıcı hale getirildi. Bu deneyimlerin çoğunda olumlu sonuçlar elde edildi: Verimlilik artışı, azalan hastalık izinleri ve çalışan memnuniyetinde yükseliş dikkat çekti.