Trump, Zelenskiy ile görüştü: Rusya’ya sert mesajlar, Ukrayna’ya sempati
ABD Başkanı Donald Trump, NATO zirvesi kapsamında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile bir araya gelerek savaşın gidişatı ve ABD’nin tutumuna ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Zelenskiy ile yaptığı görüşmede Ukrayna liderine sempati gösteren Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı ise beklenenden daha sert bir tavır sergiledi.
Trump, “Vladimir Putin bu savaşı bitirmek zorunda. İnsanlar uzun zamandır görülmemiş sayılarda ölüyor,” sözleriyle, Rus liderin savaşı sürdürmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Ayrıca, İran-İsrail çatışması bağlamında arabuluculuk teklif eden Putin’e, “Hayır, Rusya konusunda bana yardım edebilirsin,” yanıtını verdiğini söyledi.
Trump’ın Rusya ve Ukrayna’ya yönelik tutumu, son dönemde belirgin dalgalanmalar gösterdi. Şubat ayında Zelenskiy ile Oval Ofis'te yaşanan gergin görüşmenin ardından Washington, Ukrayna’ya yönelik askeri ve istihbarat desteklerini geçici olarak askıya almıştı. Bu gelişme, iki ülke ilişkilerinde kısa süreli bir soğumaya neden olmuştu.
Öte yandan Trump, başkanlığı döneminde Putin’e daha anlayışlı bir çizgi izledi. Rus liderle birkaç kez doğrudan temas kurdu ve ABD müzakere ekibiyle barış görüşmelerine dahil oldu. Ancak özellikle son haftalarda, Putin’in maksimalist talepleri ve ateşkesi reddetmesi Trump’ta açık bir hayal kırıklığı yarattı. NATO zirvesi sırasında kapalı oturumlarda konuşan Trump, Ukrayna’daki durumun “kontrolden çıktığını” belirtti. Bu sözler, zirvede bulunan iki kaynak tarafından teyit edildi.
Zelenskiy ile yapılan görüşme, Şubat ayından bu yana iki liderin ikinci yüz yüze buluşmasıydı. Ukrayna lideri, bu görüşmeyi “uzun ve önemli” olarak nitelendirdi. Görüşmelerin odağında, Ukrayna halkının nasıl korunacağı ve kalıcı barışa nasıl ulaşılacağı soruları yer aldı. Trump ise ateşkesin doğrudan gündemde olmadığını savundu ancak görüşmenin kendisini etkilediğini belirterek, “Toplantıdan çıkardığım şey, onun bunun bitmesini istediğiydi,” dedi. Ayrıca, Putin ile konuşarak savaşın sonlandırılması yönünde bir girişimde bulunacağını ifade etti.
Trump, Ukrayna’nın mücadelesine dair yaptığı değerlendirmede, Zelenskiy’yi “nazik” bir lider olarak tanımladı ve “Zorlu bir mücadele veriyor. Zor bir mücadele,” ifadesini kullandı. Geçmişte yaşadıkları Oval Ofis anlaşmazlığına da dolaylı bir gönderme yapan Trump, “Zor zamanlar geçirdik” sözleriyle ilişkilerin inişli çıkışlı geçmişine işaret etti.
Trump’ın gündeme getirdiği bir diğer konu ise ABD’nin savunma sanayi altyapısının yeniden inşası oldu. Ukrayna’daki savaşın bu altyapının güncellenmesini acil bir ihtiyaç haline getirdiğini belirten Trump, ABD ve müttefiklerinin kritik mineraller konusunda “yabancı düşmanlara bağımlı olamayacağını” söyledi. Zelenskiy'nin Washington'da imzalaması planlanan bir mineral anlaşması, Oval Ofis anlaşmazlığı nedeniyle iptal edilmişti. Ancak Kiev ve Washington, geçen ay yeni bir mineral anlaşması üzerinde uzlaştı.
İki lider, Nisan ayında Papa Francis’in cenazesinde Vatikan’da baş başa bir görüşme gerçekleştirmişti. G7 zirvesinde yeniden bir araya gelmeleri bekleniyordu, ancak Trump zirveden erken ayrıldığı için bu buluşma gerçekleşemedi.
Çarşamba günü gerçekleşen NATO zirvesi buluşması, savaşın sahadaki şiddetinin tırmandığı bir döneme denk geldi. Polonya merkezli savaş izleme grubu Rochan Consulting'in yöneticisi Konrad Muzyka, Rusya’nın bu baharda savaşın başlangıcından bu yana en yoğun insansız hava aracı saldırılarını gerçekleştirdiğini belirtti. Muzyka, yalnızca haziran ayında 4.342 Shahed tipi İHA’nın fırlatıldığını, bu hızla devam edilirse ay sonuna kadar 5.000 adedi geçebileceğini kaydetti.
Rusya'nın hava saldırıları, doğu Ukrayna’da kapsamlı bir kara harekâtıyla eş zamanlı yürütülüyor. Pokrovsk ve Kostyantynivka gibi stratejik öneme sahip lojistik merkezler, Rus bombardımanlarının etkisiyle neredeyse tamamen boşaltıldı. Trump, geçtiğimiz hafta içerisinde Ukrayna ve Rusya ordularının toplam 7 bin asker kaybettiğini öne sürdü. Ancak bu rakam, bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı.
Ukrayna ordusu, sahada özellikle mühimmat ve askeri destek yetersizliği nedeniyle geri planda kalırken, Zelenskiy Trump’tan ülkesine daha fazla askeri teçhizat satmasını istedi. Zelenskiy'nin talepleri arasında öncelikli olarak, hava savunma kapasitesinin artırılması amacıyla daha fazla Patriot füze savunma sistemi yer aldı. Trump ise bu konuda ABD’nin ve İsrail’in de füze ihtiyacı içinde olduğunu belirterek, Washington’ın Ukrayna’ya daha fazla Patriot sağlayıp sağlayamayacağını değerlendirdiklerini söyledi.
