'İngiltere’yi yenileme' hedefiyle dev harcama planı: Bilime 86 milyar, nükleere 14 milyar sterlin

Birleşik Krallık Maliye Bakanı Rachel Reeves, parlamentoda yaptığı açıklamada, kamu harcamalarına yön verecek yeni harcama planlarını duyurdu. Reeves’in 'İngiltere’yi yenileme' hedefiyle açıkladığı Harcama İncelemesi, sağlık ve savunma gibi korunan bakanlıklara büyük kaynaklar ayırırken, bazı birimlerde ise kesintilere işaret ediyor.

Milyarlarca sterlinlik kaynak yeniden paylaştırılıyor

Üç yıllık kaynak harcamaları ile dört yıllık sermaye yatırımlarını kapsayan inceleme, kamu fonlarının hükümet daireleri arasında nasıl bölüştürüleceğini ve altyapı yatırımlarının hangi alanlara yönlendirileceğini belirliyor.

Reeves’in açıkladığı plana göre, hükümetin günlük işletme ve yönetim giderlerini kapsayan kaynak harcamaları önümüzdeki üç yıl boyunca ortalama yüzde 1,2, altyapı projelerine yönelik sermaye harcamaları ise önümüzdeki dört yıl boyunca yıllık ortalama yüzde 1,3 oranında artırılacak.

Ancak bu mütevazı artış, Mali Çalışmalar Enstitüsü’ne (IFS) göre 'keskin ödünleşmelerin kaçınılmaz olduğu' anlamına geliyor. Zira, bazı bakanlıklara ciddi artışlar yapılırken, diğerlerinde bütçeler donacak veya kesintiye uğrayacak.

Sağlık ve savunma koruma altında

Savunma harcamalarının, 2027 yılına kadar GSYİH’nin yüzde 2,3’ünden yüzde 2,5’ine çıkarılacağı ve bu artışın kısmen yurtdışı yardım bütçesindeki kesintilerle karşılanacağı duyurulmuştu. Savunma planları arasında 12 yeni nükleer denizaltı, gelişmiş insansız hava araçları, füze ve mühimmat üretimi ile siber savunma kabiliyetlerinin artırılması yer alıyor.

Sağlık hizmetleri de büyük bir finansman artışıyla hükümetin öncelikli alanlarından biri olacak. Ancak Sağlık Bakanlığı’na ayrılacak ek bütçenin miktarı henüz netleşmiş değil.

Bilim, teknoloji ve konuta dev yatırımlar

Hazine Bakanlığı, dört yıl boyunca bilim ve teknoloji alanındaki Ar-Ge faaliyetleri için 86 milyar sterlinlik kaynak ayrıldığını açıkladı. Bu yatırımın; yapay zeka, yeni ilaç tedavileri, daha uzun ömürlü piller gibi yenilikçi alanlarda kullanılacağı belirtildi.

Reeves’in açıklamalarından önce, sosyal ve uygun fiyatlı konut projelerine 39 milyar sterlinlik ek yatırım yapılacağı duyuruldu. Bu adım, konut krizinin etkilerini hafifletmeyi ve dar gelirli seçmenlerin konut erişimini kolaylaştırmayı hedefliyor.

Eğitimde ücretsiz yemek programı genişliyor

Universal Credit adlı sosyal yardım sisteminden faydalanan ailelerin çocuklarına yönelik ücretsiz okul yemeği uygulaması genişletilecek. Bu kapsamda, 500 binden fazla çocuk ücretsiz yemek desteğinden faydalanabilecek.

Altyapı ve enerji yatırımları güçlendiriliyor

Ülkenin kuzey ve orta bölgelerine odaklanan ulaşım projelerine 15,6 milyar sterlin ayrılırken, nükleer enerji alanında da 14 milyar sterlini aşan yatırım planı açıklandı. Bu yatırımlarla Sizewell C adlı yeni nükleer santral ve küçük modüler reaktörlerin inşa edilmesi hedefleniyor. Hükümete göre bu hamle 10.000 yeni istihdam yaratacak, milyonlarca eve temiz enerji sağlayacak ve enerji güvenliğini artıracak.

Vergi ve borç duyurusu yapılmadı

Açıklanan Harcama İncelemesi bir mali olay değil. Dolayısıyla Reeves’in konuşmasında vergi düzenlemeleri, borçlanma planları veya bütçe açıklarıyla ilgili herhangi bir duyuru yer almadı. Bu konulara ilişkin hedefler, geçen sonbaharda açıklanan bütçede belirlenmişti.

Reeves, parlamento konuşmasında “Bu hükümetin görevi, benim Maliye Bakanı olarak görevim ve bu harcama incelemesinin amacı, İngiltere’yi yenilemektir” ifadeleriyle harcama planlarının vizyonunu ortaya koydu.